Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZĘŚĆI.
WPROWADZENIEDOEKONOMII
Bogactwotworzątrzyczynnikiprodukcji:praca,kapitałizasobyprzyrody(ziemia).
Wwarunkachrosnącegopodziałupracyzwiększasięznaczeniewymianydóbr.
Rośniezasięgwymiany,czylinasilająsiękontaktymiędzyproducentami
dóbr,pośrednikamiwymianyikonsumentami.Innymisłowy,rozwijająsięrynki
rozumianejakomiejscaiprzestrzenietarguiwymiany.
Grapopytuipodażykształtujecenyrynkowe,którejakprawociążeniazmierzają
dopoziomuokreślonegoprzezkosztyprodukcji.
Takżecenyczynnikówprodukcji,czylipłace,procentirentagruntowasąkształ-
towaneprzezpopytipodaż.
Efektemprocesówprodukcjisądochody,któreumożliwiająsprzedażwytworzo-
nejprodukcji.Toprodukcjadóbr,aniepieniądzestanowiąrzeczywistywarunek
popytu(prawoSaya).
Siłyrynkoweprowadządodostosowaniastrukturyprodukcjidostrukturyspołecz-
negozapotrzebowaniaiefektywnegowykorzystaniaistniejącychzasobów.
Człowiekznaturykierujesięinteresemosobistymtoniezagrażaspójności
społeczeństwa,bowwarunkachkonkurencjidziałaniemotywowaneinteresem
osobistymprowadzidozaspokajaniapotrzebinnych.
Wolnyhandel,takżemiędzynarodami,sprzyjarozwojowigospodarczemu.
Rynki,wolnyhandeliprzedsiębiorczośćkwitnąwustrojuopartymnawłasności
prywatnej,wolnościgospodarczejikonkurencji.
Funkcjepaństwatozapewnieniebezpieczeństwazewnętrznego,bezpieczeństwa
wolności,własnościinietykalnościkażdejjednostceorazdostarczenietychusług
idóbr,którychniemożedostarczyćproducentprywatny.
2.4.Socjalizmiideacentralnegoplanowania
2.4.1.Socjalizmjakodoktrynaprzeciwstawnadoliberalizmu
WpierwszejpołowieXIXw.,kiedyrozwijałasięmyślklasycznailiberalna,nabierał
takżeznaczeniaprzeciwstawnynurtmyśleniaospołeczeństwie,określanymianemso-
cjalizmu.Zwolennicysocjalizmuniestawialiwcentrumzainteresowaniajednostki,lecz
organizacjęspołeczeństwajakocałości.Dokumentowaliipiętnowalinędzęiwyzysk
robotników.Wskazywali,żenastępstwamiakumulacjikapitałuikonkurencjisąrosną-
cenierównościibiedawiększościludzi.Dlasocjalistówpriorytetoweznaczeniemiała
kwestiasocjalna.Zakładali,żejejrozwiązaniewymagastworzenienowegoładuspołecz-
negoopartegonawspółpracy,aniekonkurencji.Niewierzyliwskutecznośćreformpo-
litycznych,uważali,żekoniecznajestgruntownazmianaorganizacjiprodukcjiipodziału
dóbr.DoczołowychprzedstawicielisocjalizmupoczątkówXIXw.należelidwajFran-
cuzi:KarolFourieriHenrideSaint-SimonorazWalijczyk,RobertOwen.Twórcykolej-
56