Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.ZapisywanieliczbuEgipcjaniGreków
11
HerodotpodjąłwysiłekwyczerpującegoopisaniaEgiptu,gdyżbardziejentuzjastyczniepodchodził
doEgipcjanniżdowszystkichinnychludzi,którychspotkał.JakwiększośćodwiedzającychEgiptbył
świadomwyjątkowejnaturyklimatuitopografiibieguNilu:nKażdy,ktowidziEgipt,niesłysząconim
wcześniejanisłowa,musiprzyjąć,żejesttokrajotrzymanywprezencieodrzeki.”Tensłynnyfrag-
ment,częstoparafrazowanyjakonEgiptjestdaremNilu”,podsumowujegeograficznyfaktdotyczący
tegokraju.Wwypełnionymsłońcembezdeszczowymklimacierzekaregularniecorokuwylewająca
zbrzegówprzynosiłabogatymułwypłukanyzwyżynwschodniejAfryki.Wgranicachwódrzeki
wdawnychczasachbyłażyznaglebanaplonyipastwiskadlazwierząt,apozatymobszaremwewszyst-
kichkierunkachrozciągałasięjałowapustynia.Tobyływarunki,wktórychrozwinęłosiępiśmienne,
złożonespołeczeństwoznanejakocywilizacjaegipska.
Powstaniejednejznajwcześniejszychkulturświatabyłowistocieaktempolitycznym.Pomiędzy
rokiem3500a3100p.n.e.samowystarczalnespołecznościrolnicze,któretrzymałysiępasmaziemi
przylegającegodoNilu,zaczęłystopniowołączyćsięwwiększejednostkiażdomomentu,gdyzostały
dwakrólestwaGórnegoEgiptuiDolnegoEgiptu.Wtedy,ok.roku3100p.n.e.,regionytezjednoczyły
sięwwynikupodbojuzpołudniaprzezwładcęoimieniuMenes,ulotnąfigurę,któraweszładohisto-
riijakopoczątekdługiejliniifaraonów.Chronieniprzedinwazjązzewnątrzprzeztesamepustynie,
któreichizolowały,Egiptmógłrozwinąćstabilnąidługotrwałącywilizacjęantyczną.Podczasgdy
GrecjaiRzymgórowałynadinnymiprzezkilkawieków,Egipttrwałtysiącelat.Dobrzeuporządkowana
sukcesja32dynastiiciągnęłasięodczasuzjednoczeniaGórnegoiDolnegoKrólestwaprzezMenesa,
donadejściaKleopatrynapoczątku31rokup.n.e.DługopoapogeumstarożytnegoEgiptuNapoleon
mógłzagrzewaćswoichzmęczonychweteranów,prezentującchwałęprzeszłości.Stojącwcieniupiramid
wGizie,wykrzyknął:nŻołnierze,patrzynawasczterdzieściwieków!”.
Hieroglificznareprezentacjaliczb
GdytylkonastąpiłozjednoczenieEgiptupodjednymprzywództwem,zacząłsiętworzyćsilnyiinten-
sywnysystemadministracyjny.Dokonanospisuludności,nałożonopodatki,utrzymywanoarmięitak
dalej,awszystkotowymagałoposługiwaniasiędośćdużymiliczbami.(Jedenrokzokresudrugiej
dynastiizostałnazwanyrokiemwystąpienialiczeniawszystkichmałychidużychzwierzątgospodar-
skichzpółnocyipołudnia).Jużwroku3500p.n.e.Egipcjaniemieliwpełnirozwiniętysystemlicz-
bowy,którypozwalałnaliczeniewnieskończonośćzwprowadzaniemcojakiśczasnowegosymbolu.
ZnalazłosiętonaornamenciekrólaNarmera,jednegoznajbardziejniezwykłychreliefówstarożytne-
goświata,któryznajdujesięterazwmuzeumuniwersytetuwOksfordzie.NapoczątkudynastiiNarmer
(którywedługniektórychmógłbyćlegendarnymMenesem,pierwszymwładcąEgiptuzjednoczonego
wjedennaród)musiałukaraćrebelięLibijczykówwzachodniejdelcie.PozostawiłwświątyniwNechen
wspaniałąpłytęłupkową
-
słynnąPaletęNarmera
-
iceremonialnyornament,którezawierająsceny
upamiętniającejegozwycięstwo.Ornamentzachowałnazawszeoficjalnezapisydokonańkróla,ainskryp-
cjagłosichwałęwzięciadoniewoli12tys.więźniówiprzedstawiarejestrzdobycia400tys.wołów
i1422tys.kóz.
InnymprzykłademrejestrowanianawczesnymetapiebardzodużychliczbjestKsięgaumarłych,
zbiórreligijnychimagicznychtekstów,któregozasadniczymcelembyłozapewnieniezmarłymsatys-
fakcjonującegożyciapośmierci.Wjednejczęści,którajaksięuważapochodzizczasówpierwszej
dynastii,czytamy(przemawiaegipskibógNu):nPracujędlawas,duchy,ajestnasczterymiliony,
sześćsetijedentysiącidwieście”.
