Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JędrzejŚniadecki(1768-1838),znakomitylekarz,fizjologichemik,wedługktóregoistota
życiajestjednawcałejożywionejprzyrodzie,aupodstawprzejawówżyciależyprzemia-
namateriiienergii.Jużw1808rokuuczonytenzalecałleczeniekrzywicypromieniami
słonecznymi.Naukowedowodycelowościtakiegopostępowaniaodkrytodopierostolat
później.Śniadeckiprzywiązywałwielkąwagędosposobuodżywianiasięwprekursorskiej
pracypt.Opokarmach,napojachisposobieżyciawogólnościiwewzględzielekarskim.
MarceliNencki(1847-1901),lekarzibiochemik,badałmechanizmypowstawaniamoczni-
kaworganizmieorazbarwnikikrwi.UczonytenwspółpracowałzIwanemPawłowemnad
składemchemicznymsokówtrawiennych.ByłzałożycielemInstytutuBiochemiiwBernie;
jegonazwiskonosidziśInstytutBiologiiDoświadczalnejPANwWarszawie.
StanisławBądzyński(1862-1929),chemikifizjolog,badałpośredniąprzemianębiałek
icholesterolu.
LeonMarchlewski(1869-1946),lekarzibiochemik,któryzdobyłświatowąsławędziękiba-
daniomnadbudowąchlorofiluibarwnikakrwi.Jegouczeń,HenrykMalarski(1887-1955),
byłnatomiasttwórcąpolskiejszkołyfizjologiiżywieniazwierząt.
KazimierzFunk(1884-1967)zasłużyłsięprzedewszystkimodkryciemtzw.czynnikówuzu-
pełniających,którenazwałwitaminami(nazwataprzyjęłasięnacałymświecie,mimo
żeówcześnioponencitwierdzili,żejesttozbytpospoliteokreślenie).Opracowałteżme-
todywyodrębnianianiektórychwitaminzgrupyB.Zdobyłświatowąsławępowyizolowa-
niuw1911rokusubstancjizawartejwotrębachryżowych,któraokazałasiępanaceum
przeciwkochorobieberi-beri,najwcześniejudokumentowanemuzaburzeniuzwiązanemu
zniedoboremżywieniowym(2697r.p.n.e.).Byłprzekonany,żetegotypuzwiązkówwżyw-
nościjestwięcejiżesąniezbędnedlazdrowiaiżycia.Dlategow1912rokuzaproponował
ichnazwę,odłacińskichsłówvita-życieiamine-grupachemicznazawierającaazot.
Odkrytąsubstancjąbyłatiamina,czyliwitaminaB
1,którąwyizolowałinazwałw1926roku.
Jużwtedy,jakopierwszy,zwróciłuwagęnaznaczeniezróżnicowanejizbilansowanejdiety
wprofilaktycewszystkichchoróbwynikającychzniedoborówżywieniowych.Jestrównież
odkrywcąinnejwitaminyztejgrupy,witaminyB
3(niacyny).Mimoczterokrotnejnomina-
cjiniezostałnoblistą,aFrederickHopkinswswoimwykładzienoblowskim(wyodrębnił
witaminęA)zauważył,żeFunkotrzymałzbytmałouznaniadlajegowkładuwpoznanie
witamin.JednaktowłaśnieKazimierzFunkuważanyjestzaprekursoranowoczesnejnauki
ożywieniu,którejpoczątekwyznaczarokwyizolowaniaprzezniegotiaminy.
AleksanderSzczygieł(1906-1983)byłtwórcąpierwszegopolskiegoakademickiegopod-
ręcznikazzakresufizjologiiżywienia,organizatoremiwieloletnimdyrektoremInstytutu
ŻywnościiŻywienia(IŻŻ).Taplacówkabadawcza,wiodącanietylkowPolsce,aleiwe
wschodniejEuropie,powstaław1963rokuzewsparciemOrganizacjiNarodówZjedno-
czonych(ONZ).WywodzisięzDziałuHigienyŻywienia(którymkierował),działającego
wstrukturzePaństwowegoZakładuHigieny.Takąnazwęprzyjąłod1923rokuPaństwowy
CentralnyZakładEpidemiologiczny,powołanyw1918rokuzmisjąstworzeniazaplecza
2.Historianaukiożywieniu
29
