Зміст книги
перейти до управління читачемперейти до навігаціїперейти до деталей бронюванняперейти до зупинок
CZĘŚĆI.
WPROWADZENIEDOEKONOMII
•
Bogactwotworzątrzyczynnikiprodukcji:praca,kapitałizasobyprzyrody(ziemia).
•
Wwarunkachrosnącegopodziałupracyzwiększasięznaczeniewymianydóbr.
Rośniezasięgwymiany,czylinasilająsiękontaktymiędzyproducentami
dóbr,pośrednikamiwymianyikonsumentami.Innymisłowy,rozwijająsięrynki
rozumianejakomiejscaiprzestrzenietarguiwymiany.
•
Grapopytuipodażykształtujecenyrynkowe,którejakprawociążeniazmierzają
dopoziomuokreślonegoprzezkosztyprodukcji.
•
Takżecenyczynnikówprodukcji,czylipłace,procentirentagruntowasąkształ-
towaneprzezpopytipodaż.
•
Efektemprocesówprodukcjisądochody,któreumożliwiająsprzedażwytworzo-
nejprodukcji.Toprodukcjadóbr,aniepieniądzestanowiąrzeczywistywarunek
popytu(prawoSaya).
•
Siłyrynkoweprowadządodostosowaniastrukturyprodukcjidostrukturyspołecz-
negozapotrzebowaniaiefektywnegowykorzystaniaistniejącychzasobów.
•
Człowiekznaturykierujesięinteresemosobistym–toniezagrażaspójności
społeczeństwa,bowwarunkachkonkurencjidziałaniemotywowaneinteresem
osobistymprowadzidozaspokajaniapotrzebinnych.
•
Wolnyhandel,takżemiędzynarodami,sprzyjarozwojowigospodarczemu.
•
Rynki,wolnyhandeliprzedsiębiorczośćkwitnąwustrojuopartymnawłasności
prywatnej,wolnościgospodarczejikonkurencji.
•
Funkcjepaństwatozapewnieniebezpieczeństwazewnętrznego,bezpieczeństwa
wolności,własnościinietykalnościkażdejjednostceorazdostarczenietychusług
idóbr,którychniemożedostarczyćproducentprywatny.
2.4.Socjalizmiideacentralnegoplanowania
2.4.1.Socjalizmjakodoktrynaprzeciwstawnadoliberalizmu
WpierwszejpołowieXIXw.,kiedyrozwijałasięmyślklasycznailiberalna,nabierał
takżeznaczeniaprzeciwstawnynurtmyśleniaospołeczeństwie,określanymianemso-
cjalizmu.Zwolennicysocjalizmuniestawialiwcentrumzainteresowaniajednostki,lecz
organizacjęspołeczeństwajakocałości.Dokumentowaliipiętnowalinędzęiwyzysk
robotników.Wskazywali,żenastępstwamiakumulacjikapitałuikonkurencjisąrosną-
cenierównościibiedawiększościludzi.Dlasocjalistówpriorytetoweznaczeniemiała
kwestiasocjalna.Zakładali,żejejrozwiązaniewymagastworzenienowegoładuspołecz-
negoopartegonawspółpracy,aniekonkurencji.Niewierzyliwskutecznośćreformpo-
litycznych,uważali,żekoniecznajestgruntownazmianaorganizacjiprodukcjiipodziału
dóbr.DoczołowychprzedstawicielisocjalizmupoczątkówXIXw.należelidwajFran-
cuzi:KarolFourieriHenrideSaint-SimonorazWalijczyk,RobertOwen.Twórcykolej-
56