Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
uczeniasięnarzeczuczeniasięprzezdziałanie,
którewpływająinawszystkichludzi,inajedyne
oczekując,żepobudzitociekawośćintelektualną
wswoimrodzajucechykażdejjednostki.
ipoprawirozumienie”(Kendler,1987,s.124).
MimożeJamesbyłprzekonanyodoniosłym
Kobietyjakopionierkibadań
znaczeniustarannejobserwacji,tojednakniezbyt
psychologicznych
ceniłrygorystycznemetodylaboratoryjneWundta.
WpsychologiiJamesaznalazłosięmiejscedlaemo-
Prawdopodobnieniebędzieszzaskoczonydo-
cji,jaŹni,woli,wartości,anawetdladoznańreligij-
wiadującsię,żewewczesnymokresiehistorii
nychimistycznych.Jegongorąca”psychologia
psychologiizarównobadania,jakipraktykapsycho-
uznawałaniepowtarzalnośćkażdejjednostki,któ-
logicznabyłyzdominowaneprzezmężczyzn.Jed-
rejniemożnazredukowaćdowzorcówczyliczb,ja-
nakżekobiety,nawetwtedy,gdyjeszczeniewiele
kichdostarczająwynikitestów.DlaJamesacelem
znichuprawiałopsychologię,wniosłyistotny
psychologiibyłowyjaśnienie,aniekontrolaekspe-
wkładwtędziedzinę(RussoiDenmark,1987;Scar-
rymentalna(Arkin,1990).
boroughiForumoto,1987).Powiemytuoczterech
kobietach,którebyłypionierkamiwróżnychdzie-
dzinachbadańpsychologicznych.
MetodynauczaniawStanachZjednoczonychuległyzmianie
MaryWhitonCalkins(1863-1930)studiowała
dziękiwysiłkomfunkcjonalisty,JohnaDeweya.Comogąrobić
zWilliamemJamesemnaUniwersytecieHarvarda.Po-
nauczyciele,żebypobudzićnciekawośćintelektualną”?
nieważjednakbyłakobietą,naostatnimrokupozwo-
lonojejuczestniczyćwzajęciachtylkojakonwolnej
słuchaczce”.Chociażspełniławszystkiewymagania
Cozawdzięczamytymdwóm
koniecznedootrzymaniastopniadoktorafilozofii
koncepcjompsychologii
(PhD),uzyskującwyjątkowodobrewyniki,władze
Pomimotychróżnic,odkryciazwolennikówtak
Harvarduodmówiłyprzyznaniajejtegostopnianau-
strukturalizmu,jakfunkcjonalizmustworzyłykon-
kowego.PomimotejzniewagiCalkinszałożyłajedno
tekstintelektualny,wktórymmogłarozkwitnąć
zpierwszychlaboratoriówpsychologicznychwSta-
psychologiawspółczesna.Obecniepsychologowie
nachZjednoczonychiwynalazławażnetechnikiba-
badajązarównostrukturę,jakifunkcjezachowania.
daniapamięci.W1905r.jakopierwszakobietazostała
Rozpatrzmyproceswytwarzaniamowy.Przypuść-
prezesemAmerykańskiegoTowarzystwaPsycholo-
my,żechceszzaprosićkoleżankęnafinałowymecz
gicznego(AmericanPsychologicalAssociation).
piłkarski.Żebyśmógłtouczynić,wypowiadane
W1894r.MargaretFloyWashburn(1871-
przezciebiesłowamusząspełniaćwłaściwąfun-
1939)ukończyłaUniwersytetCornella,otrzymując
kcję-
finałowymeczpiłkarski,zemną,dziświeczo-
jakopierwszakobietastopieńdoktorafilozofii
rem
-leczmuszątakżemiećwłaściwąstrukturę;
(PhD)wdziedziniepsychologii.Przystąpiładopi-
niemiałybyjej,gdybyśpowiedział:nPójśćczyfinało-
saniapierwszegoważnegopodręcznikapsycholo-
wymeczpiłkarskimnąnazedziświeczoremchcia-
giizwierząt
Theanimalmind
(
Psychikazwierząt
),
łabyś?”.Abyzrozumieć,jakdziaławytwarzanie
któryzostałopublikowanyw1908r.Książkataza-
mowy,psychologowiebadają,wjakisposóbosoby
wierałaprzeglądbadańnadpercepcją,uczeniemsię
mówiącedopasowująznaczenia(
funkcje
)dogra-
matycznejstrukturyswegojęzyka(Bock,1990;
niektóreprocesywytwarzaniajęzykaopiszemy
W1894r.MargaretWashburnjakopierwszakobieta
uzyskałastopieńdoktorafilozofii(PhD)wdziedzinie
wrozdz.8).Wcałej
Psychologiiiżyciu
przyoma-
psychologii.Byłaonaautorkąważnegopodręcznika
wianiuklasycznychiwspółczesnychbadańbędzie-
dotyczącegopsychikizwierząt(Theanimalmind,1908).
mykłaśćnaciskzarównonastrukturę,jakina
Wobecjakichwyzwańmogłastawaćjakokobietabędąca
funkcję.Psychologowienadalposługująsięwielo-
pionierkąwdziedziniebadańpsychologicznych?
maróżnymimetodami,abybadaćogólneczynniki,
12
Rozdział1Psychologiaiżycie
