Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
doprzyjęciastanowiskadeterministycznego,płaci-
monstrowaćeksperymentalnie,żeoglądanieprze-
lisobieokoło4dolarówwięcejniżci,którzykon-
mocywtelewizjiprowadzidowysokichpoziomów
centrowalisięnawolnejwoli.Dziękiustalonemu
agresji.Skądjednakmożeszwiedzieć,żetowłaśnie
przezeksperymentatorapoziomowiodniesienia
oglądanieprzemocyspowodowałoagresję?Żeby
-którypokazuje,żestudenciwgrupiewolnejwo-
dostarczyćjaknajmocniejszegodowodusłuszności
liuzyskaliwynikinatymsamympoziomie,cogru-
swychhipotez,psychologowiemusząbyćbardzo
paocenianaprzezeksperymentatora-możemy
wrażliwinamożliwośćistnienia
alternatywnychwy-
wyciągnąćwniosek,żestudenciwgrupiedetermi-
jaśnień
danegowyniku.Imwięcejmożliwychalter-
nizmuoszukiwali.Zastanówsięprzezchwilę,jak
natywnychwyjaśnieńdanegowyniku,tymmniejsza
mógłbyświnnysposóbzoperacjonalizowaćzmien-
pewność,żepoczątkowahipotezajesttrafna.Gdy
neeksperymentalne,abysprawdzićtęsamąhipote-
cośinnegoniżto,coeksperymentatorcelowo
zęzapomocąinnychśrodków.Mógłbyśnp.chcieć
wprowadzadosytuacjibadawczej,zmieniazacho-
mierzyćoszukiwaniewjakiśinnysposób,aby
wanieosobybadanejiutrudniainterpretację
wykazać,żewynikitemożnauogólnićnainnesytu-
danych,określasiętenczynnikjakozmienną
acjeżyciowe.Zainteresowanietegotypuzagadnie-
zakłócającą(
confoundingvariable
).Kiedynarze-
niamipozwalanamprzejśćdoomówieniametod
czywistąprzyczynęjakiegośobserwowanegoefek-
eksperymentalnych.
tubehawioralnegonakładasię
zakłócenie
,wówczas
proponowanaprzezeksperymentatorainterpreta-
cjadanychjestzagrożona.Przypuśćmynp.,żesce-
Metodyeksperymentalne:
nyprzemocywtelewizjisągłośniejszeibardziej
alternatywnewyjaśnienia
wypełnioneruchemniżwiększośćscennieprzed-
ipotrzebaprocedurkontrolnych
stawiającychaktówprzemocy
.Wtymprzypadkupo-
wierzchniowe(niezwiązaneztreścią)aspektytych
Wieszzcodziennegodoświadczenia,żedlawyja-
scensązmiennązakłócającąwpływpokazywanej
śnieniategosamegoskutkuludziemogąpropono-
wnichprzemocy.Badaczniejestwstanieokreślić,
waćwieleróżnychprzyczyn.Psychologowiestoją
którywłaściwieczynnikpowodujeagresywneza-
wobecidentycznegoproblemu,gdypróbująformu-
chowanie.
łowaćścisłetwierdzeniadotycząceprzyczynowości.
Abyprzezwyciężyćniejednoznacznośćprzyczyno-
Czyagresywnezachowaniejestspowodowaneprzezoglądanie
wą,badaczestosująmetodyeksperymentalne
przemocywtelewizji?Jakmógłbyśtoustalić?
(
experimentalmethods
):manipulujązmiennąnie-
zależną,abyustalićjejwpływnazmiennązależną.
Chociażkażdametodaeksperymentalnastano-
Celemtejmetodyjestsformułowaniekategorycz-
wipotencjalnieŹródłojedynegowswoimrodzaju
nychtwierdzeńoprzyczynowymwpływiejednej
zbiorualternatywnychwyjaśnień,tojednakmoże-
zmiennejnadrugą.Wtympunkcieomawiamypro-
myzidentyfikowaćdwatypyzmiennychzakłócają-
blem
wyjaśnieńalternatywnych
orazpewnekroki
cych,któreodnosząsiędoprawiewszystkich
podejmowaneprzezbadaczywceluuporaniasię
eksperymentów-będziemyjenazywać
efektami
ztymproblemem.
oczekiwania
i
efektamiplacebo
.Niezamierzone
efektyoczekiwania(
expectancyeffects
)występu-
Zagrożeniedlaobiektywizmu
jąwtedy
,gdybadaczlubobserwatorwsubtelnyspo-
sóbkomunikujeuczestnikombadania,jakiego
Kiedypsychologowietestująokreślonąhipote-
zachowaniaodnichoczekuje-iwtensposóbwy-
zę,najczęściejmająnamyślijakieśwyjaśnienie,
wołujeunichtęwłaśniereakcję.Wtakichokolicz-
dlaczegozmianazmiennejniezależnejpowinna
nościachtooczekiwaniaeksperymentatora,anie
wpłynąćwokreślonysposóbnazmiennązależną.
zmiennaniezależna,wrzeczywistościprzyczyniają
Naprzykładmógłbyśprzewidywać,atakżezade-
siędowywołaniaobserwowanychreakcji.
Procesbadawczy
37
