Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chirurgianowotworówjamyustnej
jącapodniebienietwardeimiękkie,biegnącawzdłużfał-
dówpodniebienno-językowychiwobrębiejęzykawzdłuż
liniiwyznaczonejprzezbrodawkiokolone.Wtakwyzna-
czonymobszarzewyróżniamy8lokalizacji:wargę,
powierzchnięśluzówkowąpoliczka,dziąsłodolneidziąsło
górne,okolicęzatrzonowcową,dnojamyustnej,podnie-
bienietwardeijęzyk(w2⁄
3przednichdogranicybrodawek
okolonych).Wramachwymienionychlokalizacjimożemy
jeszczedoprecyzowywaćumiejscowienia(np.warga
górna,kątust).Tenuproszczonyschematpozwalana
wspólnąjednoznacznąterminologięprzyposługiwaniusię
systememTNM,będącymswoistymlinguafrancadla
potrzebopisuzaawansowaniaklinicznego,wyznaczania
ogólnychzasadpostępowaniaiwreszciedlaraportówepi-
demiologicznych.Niestety,wcześniejprzyjętyinadalobo-
wiązującyschematICD10,wedługktóregogromadzonesą
odwielulatdanedotyczącezachorowań,zgonówipo
częściteżwynikówzastosowanegoleczenia,jedynie
wczęścipokrywasięzprzyjętymdlapotrzebTNMsche-
matemopisulokalizacjinowotworu.Dlategoteżsięgając
doraportówepidemiologicznych,musimymiećświado-
mośćistniejącychrozbieżności.ItakwedługICD10nowo-
tworyzakodowaneodC00doC06,nominalnietraktowane
jakonowotworyjamyustnej,należyrozpatrywaćbezC01
–bonasadajęzykatowrzeczywistościlokalizacjawobrę-
bieustnejczęścigardła.Natomiastpodnumeremzakodo-
wanymjakoC06mieścićsiębędązarównoguzywobrębie
błonyśluzowejpoliczka,przedsionkajamyustnej,lokaliza-
cjawokolicyzatrzonowcowej,jaki„inneinieokreślone
częścijamyustnej”.Koncentrującsięnaomówieniuchirur-
gicznychaspektówleczeniarakawobrębiejamyustnej–
zakresuresekcjiiogólnychzasadrekonstrukcji,częstonie
dokońcaporuszaćsiębędziemywobrębietakprzyjętych,
arbitralnychschematów,czytosystemuTNM,czyklasyf-
kacjiICD10.
Układchłonny:uwagianatomiczneiaspekty
praktycznewrakachjamyustnej
Siećchłonnaobszarujamyustnejjestbogata.Pierwsza
stacjaspływudlacałegoregionuanatomicznegotowęzły
poziomuI–podbródkoweipodżuchwowe,kolejnato
węzłypoziomuII–szyjnegłębokieżyłyszyjnej.Zregionu
podniebieniamiękkiegochłonkaodprowadzanajestdo
węzłówzagardłowych.Spływchłonkijestzlateralizowany,
astronalewaiprawaukładuchłonnegoszyisąoddzie-
lone,zwyjątkiempołączeńpomiędzypewnymigrupami
węzłowymi(węzłypodbródkoweprzednie,węzłyprzed-
krtaniowe).Narządypołożonewliniiśrodkowej:języczek,
podniebienie,nasadajęzykamająobustronnyspływ
chłonki.Zewzględunabardzobogatąsiećchłonną
komórkinowotworowemogąsięprzemieszczaćwsposób
nieregularnynakolejne,„nietypowe”poziomywęzłowe
szyi,dająctzw.skaczącywzórprzerzutowania(skippat-
tern),czegowynikiemsąprzerzutynaIIIlubIVpoziomie
szyi.
Przywiększościlokalizacjiogniskpierwotnychwobrębie
jamyustnejryzykomikroprzerzutówiprzerzutówwęzło-
wych(pN+)jeststosunkowowysokie.Pewnewnioskidla
leczeniaukładuchłonnegoszyisąwspólnedlacałejgrupy
rakówpłaskonabłonkowych.Leczeniemusibyćjednocza-
sowezogniskiempierwotnymiadekwatnedostopniacN,
aoperacjawęzłowa(ND)jestobligatoryjnawkażdym
przypadkuwęzłówstwierdzanychwbadaniachobrazo-
wych.Dlategoobowiązujestarannadiagnostykaszyi,
awraziebrakustwierdzeniawęzłówdostępnymimeto-
daminależyrozważyćelektywnąoperacjęwęzłowąszyi.
Najważniejszymczynnikiempredykcyjnymwystąpienia
mikroprzerzutówjestgrubośćnaciekurakawognisku
pierwotnym.Elektywnaoperacjawęzłowa(END)mawów-
czaspotencjalneznaczenieterapeutyczne(usuwaprze-
rzuty),zapewniaocenępN(znaczeniestagingowe),co
pozwalanawyselekcjonowaniechorychdouzupełniającej
radioterapii(RT)orazobniżaryzykowznowywęzłowej.
OperacjaENDjestwskazana,gdywstopniuzaawanso-
waniaT1ryzykorozwojuprzerzutujestwiększeniż6%,co
powiązanejestznaciekiempierwotnymogrubości
<4mm,niepowinnazmieniaćcharakteruzabiegu,przede
wszystkimdostępudoogniskapierwotnego,stądniepo-
żądanajestprzydostępietransoralnym.Opcjąpozostaje
„czujnaobserwacja”„waitandsee”tylkowT1.Wybrane
przypadkipowinnybyćkierowanedouzupełniającejradio-
terapii,napodstawieocenyhistologicznejnaciekuraka
wpreparacie:wrazzkażdymmilimetremgrubościnacieku
ryzykoprzerzutówkontralateralnychrośnieokolejne5%.
Podobnieobecnośćkomóreknowotworuwświetlenaczyń
chłonnychilimfatycznych,naciekperineuriumczyniskie
zróżnicowaniehistologicznezwiększaryzykokontralate-
ralnychprzerzutówG3.
Zdefniowanoczynnikiwpływającenawystępowanie
wznówwukładziechłonnymszyi.Wśródnichwymienić
należyliczbęilokalizacjęwęzłówchłonnychzawierających
potwierdzonehistologicznieprzerzuty(imbardziejodle-
głastacjaspływuchłonki[dalszypoziomwęzłowyszyi],
tymgorszerokowanie),przerzutyobustronnelubkontra-
lateralne,unieruchomieniewęzła(makroskopowacecha
szerzeniasięnaciekupozatorebkęwęzła).Izolowanym
czynnikiemonajwyższymstopniukorelacjizwystępowa-
niemwznówwęzłowychiodsetkamiprzeżyć3-letnichsą
wykładnikinaciekaniatorebkiwęzła(ECS–extracapsular
spread).
Etiologiarakówjamyustnej
Paleniepapierosówispożywaniealkoholusągłównymi
przyczynamirozwojurakówjamyustnej,podobniejak
465
