Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Chirurgianowotworówjamyustnej
jącejsięjakojaskrawoczerwona,aksamitnaplama,której
niemożnascharakteryzowaćklinicznielubpatologicznie
jakojakiejkolwiekinnejchoroby.Jesttopatologiabłony
śluzowejobciążonaznaczniewyższymryzykiemnowo-
tworzenianiżleukoplakia.Zlokalizowanajestnajczęściej
wregioniezatrzonowcowym(19%),nawyrostkuzębodo-
łowymżuchwy(12,5%),brzusznejibocznychpowierzch-
niachjęzyka(12,5%)lubnapodniebieniu(12,5%).
Wbadaniuhistologicznymcechujesięzanikowymnabłon-
kiemwielowarstwowymzcechamidysplazji(wwiększości
przypadkówdużegostopnia),rakainsitu(40%)lubraka
inwazyjnego(51%),awskaźnikiklinicznetransformacji
złośliwejtopowiększającasięczerwonaczęśćskładowa
zmiany,pojawieniesięowrzodzenia,stwardnienie,unie-
sienie,egzoftycznywzrost.
KolejnazmianazaliczanaprzezWHOdostanówprzed-
rakowychtoliszajpłaski(lichenplanus).Toprocesimmu-
nologicznyskierowanejprzeciwkobłoniepodstawnej
śluzówkijamyustnej,klinicznietobiałoszarelekkowynio-
słeobszarynabłonieśluzowejpoliczkównawysokościlinii
zgryzu.Ryzykoprzemianyzłośliwejwynosi0,8–6,5%
iwzrastauosóbwpodeszłymwiekuorazpalącychpapie-
rosyipijącychalkohol.
Podłożedonowotworzeniastanowiątakżerzadsze
patologiebłonyśluzowej:toczeńrumieniowaty–kolejny
przewlekłyprocesoetiologiiautoimmunologicznej,skóra
pergaminowa–schorzeniedziedziczoneautosomalnie
recesywnie,wprzebieguktóregodochodzidonieodwra-
calnychuszkodzeńDNAwkomórkach,kiłatrzeciorzędowa
zogniskamileukoplakii,atrofasyderopenicznanabłon-
kazniedoborużelaza,pośrodkoweromboidalnezapale-
niejęzykanapodłożuprzewlekłegozakażeniagrzybiczego
(Candidaalbicans).
Zasadypostępowaniaterapeutycznego
wspólnedlarakówjamyustnej
Leczeniewkażdejlokalizacjianatomicznejidlakażdego
ogniskapierwotnegopodporządkowanejeststałej,okre-
ślonejhierarchiicelów.
Pierwszepryncypiumobowiązującewonkologii,czyli
bezpieczeństwoonkologiczne(radykalność)przyrówno-
czesnymzachowaniuorganówkrytycznych,zachowaniu/
odtworzeniufunkcji,wtejwysocespecyfcznejlokalizacji
jesttraktowanerównorzędniezpoziomemakceptacji
uciążliwościleczenia,zachowaniemjakościżycia,przewi-
dywanąjakościąśmierci.Raki,zwłaszczatezaawanso-
wane,powodująprzylokalizacjiwjamieustnejznaczną
deterioracjępodstawowychfunkcjiżyciowych(komunika-
cja,spożywanieposiłków,funkcjesocjalne,społeczne,
rodzinne,zawodowe,partnerskie),aleczeniepowyższe
ubytkinajczęściejeskaluje.Stądwiększaniżwkażdejinnej
lokalizacjirolaakceptacjiiświadomejzgodypacjenta.
Kolejnazasadaplanowanialeczeniaprzezzespółtera-
peutyczny,którykierujesięwytycznymievidencebased
medicineizaleceniamipostępowaniadladanegoogniska
pierwotnegoistopniazaawansowaniaTNM,tolokalizacja
pierwotnaistopieńzaawansowanianarządowegonowo-
tworu,któredecydująowyborzechirurgii,radioterapiilub
radiochemioterapii.
Większośćrakówwtejlokalizacjileczysięchirurgicznie,
choćsąszczegółowelokalizacjeistopniezaawansowania,
gdzierównoważnąmetodąpozostajeradioterapia.We
wczesnychstadiachzaawansowaniawskazanejestzasto-
sowaniejednejmetodyleczenia,podczasgdyzaawanso-
wanestadiarakówjamyustnejwymagająleczenia
skojarzonego.Celemleczeniachirurgicznegojestosiągnię-
ciebezpiecznegomarginesuirównocześnieodtworzenie
funkcjiartykulacji,żucia,naturalnejdrogioddechowej
ipokarmowej;częśćamputacyjnapowinnabyćplano-
wanajednoczasowozrekonstrukcjąubytku.
Przyrównoważnychwynikachonkologicznychoraz
podobnychodsetkachprzeżyćdlachirurgiiiradioterapii
owyborzejednejzmetoddecydują:wiek,stanogólny,
preferencjepacjenta,dostępnośćterapiiidoświadczenie
ośrodka,jakośćżyciapozakończeniuleczeniaorazkoszt
terapii.
Powstępnymwyborzechirurgiijakoleczeniapierwot-
negopacjentwymagatymstaranniejszegoprzygotowa-
nia,imwyższejestzaawansowanienarządoweiregionalne
iimbardziejrozległymabyćplanowanyzabieg.Wymaga
to
wielospecjalistycznego
zespołu
onkologicznego,
wskładktóregopozachirurgiemgłowyiszyiwchodzą
radiolog,patolog,chirurgszczękowo-twarzowy,psycho-
logirehabilitant.Niedoprzecenieniajestrolaanestezjo-
loga
doświadczonego
w
prowadzeniu
zabiegów
operacyjnychwobrębie2–3póloperacyjnych,nadzorują-
cegoprzygotowaniedooperacjiwaspekciewyrównania
stanuogólnegooraznadzorującegookrespooperacyjny,
atakżeprzygotowaniezespołupielęgniarskiegodopro-
wadzeniaopiekipooperacyjnej.
Bezwzględnymwymogiemjestsanacjajamyustnej.
Wwieluprzypadkachwskazanejestwykonaniegastrosto-
miiwceluzapewnieniaodpowiedniejsuplementacji
iodżywiania.Zabezpieczeniedrógoddechowychprzed
znieczuleniemogólnymjestwspólnymzadaniemaneste-
zjologaichirurga.Intubacjaprzezustapacjentaznowo-
tworemjamyustnejjestpraktycznieniemożliwaze
względunadostępdopolaoperacyjnego,aprzeciwwska-
zanaprzyszczękościsku,krwawieniu,dużejmasieguza.
IntubacjaprzeznosjestmożliwaprzyT1–2przedniego
odcinkajamyustnej,gdyekstubacjabędziemożliwa
wczasie24–72godzin.Typowympostępowaniemjestpla-
nowatracheotomia,którąwykonujemywzaawansowa-
nych
guzach
tylnego
odcinka
jamy
ustnej,
przy
spodziewanymznacznymobrzękuobocznymgardła,dna
467
