Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Głównedoktrynypolityczno-prawnestarożytnychChin
47
Jegozdaniempaństwoiprawopojawiłysięjakorezultatrozwojuspołeczeństwa.
Wgłębokiejstarożytnościludubyłomałoidlawszystkichstarczyłoubraniaijedze-
nia.Ponieważwzrastałaliczbaludności,zwiększałysiętrudności,awrazznimipo-
jawiałysięspory,nieporządek,grabieżeirozbój.Totłumaczykoniecznośćistnienia
władcówipraw.
HanFeiTsybyłzwolennikiemcentralizacjiwładzy,przestrzeganiaprawa,umocnie-
niasiływojskowejiekonomicznejpaństwa.Uważał,żedobrobytjestwynikiempracy
ioszczędności.
6.SunTzu–mistrzsztukiwojennej
Wojnajestnajwiększąsprawąpaństwa,podstawążyciaiśmierci.Drogądoprze-
trwanialubzagłady.
Żyłwlatach544-496p.n.e.Jegonazwiskojestróżniezapisywane,nosiłrównież
dworskienazwiskoChangQing.JestuznawanyzaautoradziełaSztukawojny,które-
godatapowstania,anawetpewnośćautorstwaniesąjednoznacznieokreślonewna-
uce.ZawodowobyłgenerałemwkrólestwieWuwVIw.p.n.e.Należygozaliczyćdo
kierunkurealistówpolitycznych.
Ponieważwojnajestnajwyższąsprawąpaństwa,mieścisięwkategoriisze-
rokorozumianejpolityki.Praktykapokazuje,żesprawyprowadzeniawojnypowin-
nybyćpozostawionewyłączniewkompetencjiwykształconychidoświadczonych
generałów,awtrącaniesiępanującegowsprawydowodzeniaarmiąjestnajczę-
ściejpowodemklęski.Doświadczonydowódcaumiepowstrzymaćsięoddziałań
zbrojnych,gdykalkulacjawynikającazanalizyrealnejsytuacjitakikrokuzasadnia.
Naturalniecelemkażdejwojnyjestzwycięstwo.SunTzuwymieniałkilkaprzesłanek,
któredoniegoprowadzą:
Ktowie,kiedymożewalczyć,akiedyniemoże,odniesiezwycięstwo.Ktowie,jakzaprząc
dowalkidużeimałeoddziały,odniesiezwycięstwo.Ten,kogowyżsiiniżsirangążołnierze
majątesamepragnienia,odniesiezwycięstwo.Ten,ktojestwpełniprzygotowanyiczeka
nanieprzygotowanego,odniesiezwycięstwo.Tenwładca,którymazdolnegogenerała,nie
wchodzimuwdrogę,odniesiezwycięstwo8.
Mądrydowódcarozważakorzyścizezwycięstwa,adobrykażdezwycięstwowyko-
rzystujeipielęgnuje.SunTzupisał:
40
8SunTzu,SunPin,Sztukawojny,zawieradodatkowo36forteliorazmetodpodstępuizwodzeniaprze-
ciwnika,red.B.Oczko,Gliwice2021,s.26.
