Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Prymitywneliczenie
3
ludzidotyczyłyrachowaniaczasu.ZnakinakościachodkryteweFrancjipodkonieclatosiemdziesią-
tychXIXwiekusąpogrupowanewciągipowtarzającychsięliczb,którezgadzająsięzliczbądni
wkolejnychfazachKsiężyca.Możnapowiedzieć,żeteponacinanekościreprezentująpierwszekalen-
darzeksiężycowe.
InnyprzyciągającyuwagęprzykładnacinanejkościwykopanowIshangonadbrzegiemJeziora
Edwarda,jednegozeźródełwgórnymbieguNilu.Najlepszearcheologiczneigeologicznedowody
podajądatętejlokalizacjinaok.15,5tys.latp.n.e.,czyli12tys.latprzezpierwszymiosiadłymispołecz-
nościamirolniczymiwdolinieNilu.Tenfragmentskamielinybyłprawdopodobnierączkąnarzędzia
używanegodorycialubtatuowania,anawetdojakiegośsposobupisania.Zawieragrupęnacięćusta-
wionychwtrzechskończonychkolumnach.Dziwnanierównakompozycjaniewydajesięsłużyćdo
dekoracji.Wjednejkolumniegrupyskładająsięz11,21,19i9nacięć.Wzorcemmożetubyć10+1,
20+1,20
-
1i10
-
1.Nacięciawdrugiejkolumniewystępująwośmiugrupach,wnastępującej
kolejności:3,6,4,8,10,5,5,7.Układwydajesięsugerowaćuznaniepojęciapowielanialubmnożenia
przez2.Ostatniakolumnamaczterygrupyskładającesięz11,13,17i19pojedynczychnacięć.Wzorzec
możebyćprzypadkowyiniekonieczniewskazuje
-
jakniektóreautorytetysąskłonnewnioskować
-
znajomośćliczbpierwszych.Ponieważ11+13+17+19=60oraz11+21+19+9=60,można
argumentować,żeoznaczenianaprehistorycznejkościzIshangozwiązanesązliczeniemksiężycowym,
apierwszaitrzeciakolumnaoznaczająmiesiąceksiężycowe.
WykorzystanienacięćdorejestrowanialiczeniabyłowidoczneuprehistorycznychludówzBliskie-
goWschodu.Wykopaliskaarcheologicznepozwoliłyodkryćdużąliczbęmałychglinianychobiektów,
którezostałyutwardzoneogniem,abystałysiębardziejwytrzymałe.Tewykonywaneręczniearte-
faktywystępująwróżnychkształtachgeometrycznych,anajpopularniejszesąokrągłedyski,trójkąty
istożki.Najstarszedatowanenaokoło8000p.n.e.sąnacinanezestawamirównoległychliniinagładkiej
powierzchni.Czasamijesttamzbitkakołowychodcisków,jakbyglinabyłanakłuwanatępymkońcem
kościlubrylca.Ponieważcofamysiędoczasów,gdyludzieporazpierwszyosiedlilisię,prowadząc
rolniczeżycie,uważasię,żeteobiektytoprymitywneurządzeniadorozliczeń.Dlategostałysięone
znanejakonliczniki”lubnżetony”.Prawdopodobnejestteż,żekształtyreprezentująróżnetowary.Na
przykładżetonokreślonegorodzajumógłbyćużywanydowskazanialiczbyzwierzątwstadzie,ainny
rodzajmógłliczyćmiarkiziarna.Przezkilkatysiącleciżetonystawałysięcorazbardziejskomplikowa-
ne,przyjmującróżnekształtyioznaczenia.Ustaliłosięwkońcu16podstawowychrodzajówżetonów.
Wielemiałoniewielkieotwory,pozwalającenazwiązanieichdlabezpieczeństwa.Systemrejestrowa-
niainformacjizapomocążetonówwyszedłzużytkuokoło3000r.p.n.e.,wrazzszybkimprzyjęciem
zapisunaglinianychtabliczkach.
Metodaliczeniaużywanawróżnychczasachiwielumiejscachpolegałananacinaniupatyków.
Wprawdziezapewniałotonajwcześniejsząpostaćprzechowywaniazapisów,jednakużycietakiego
środkaniebyłowcaleograniczonedonludówprymitywnych”anidoodległejprzeszłości.Akceptacja
nacinanychpatyków(tzw.raboszy)jakowekslilubrachunkówprzywymianieosiągnęłanajwyższy
poziomrozwojuwraboszachskarbubrytyjskiego,tworzącważnączęśćrządowychzapisówpocząwszy
odXIIwieku.Wtymprzypadkurolętępełniłykawałkileszczynyodługościokoło15
-
22cmiokoło
2,5cmgrubości.Robionebyłynacięciaróżnychwielkościirodzajów,akażdenacięciereprezento-
wałoustalonąilośćpieniędzy.Szerokośćnacięciadecydowałaowartości.Naprzykładnacięcieozna-
czające1000funtówmiałoszerokośćdłoni,dla100funtówgrubośćkciuka,adla20funtówbyło
szerokościmałegopalca.Gdyudzielanabyłapożyczka,dokonywanoodpowiednichnacięć,apatyk
byłdzielonynadwakawałki,takabynacięciapojawiłysięnaobuczęściach.Dłużnikprzechowywał
jedenkawałek,aSkarbPaństwadrugi,abytransakcjęmożnabyłołatwozweryfikować,dopasowując
