Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2030Złączaholonomiczneinieholonomiczne
2.3.Złączaholonomiczneinieholonomiczne
43
Wpoprzednimpodrozdzialeopisaliśmyparametrypojedynczegoogniwamanipulatora,
którejesttraktowanejakobryłasztywna.Manipulatorskładasięzszeregubryłsztyw-
nychpołączonychzapomocązłączy.Zajmiemysięterazopisemzłączy,którewpo-
łączeniuzogniwamistanowiąotwartełańcuchykinematyczne.Ichopisprzedstawimy
wnastępnympodrozdziale.Wogólnościopiszłączyniejestsprawąprostązuwagina
występująceprzytymograniczenia.Wnajprostszysposóbmożemyopisaćzłączejako
element,którycharakteryzujepołączeniemiędzydwomabryłamisztywnymi.Niecodo-
kładniejmożnapowiedzieć,żezłączejestcharakteryzowanezapomocąwzględnejkon-
figuracjimiędzydwomabryłamisztywnymiorazwzględnegoruchumiędzynimi.
Przypomnijmy,żebryłasztywnapoddanaruchowiswobodnemuwprzestrzenima
sześćstopniswobody:trzyznichtopołożeniebryłysztywnej,trzypozostałetowspół-
rzędnekonfiguracyjnezwiązanezorientacją.Tymsześciuwspółrzędnymkonfiguracyj-
nymodpowiadasześćwspółrzędnychzwiązanychzruchembryłysztywnej.Dlailu-
stracjipowyższychrozważańrozpatrzmyotwartyłańcuchkinematycznyumocowanyna
poruszającejsiępodstawie.Naukładtenmożemyspojrzećwniecoinnysposób.Wy-
obraźmysobiepodstawęsztywną,zamocowaną(czylinieruchomą),doktórejprzymo-
cowanozłączeosześciustopniachswobody,zapomocąktóregoporuszamypodstawę,
doktórejjestprzymocowanyrobot.Wogólnościzatemzłączemożemiećsześćstopni
swobody.
Wpraktycejednakopisanasytuacjarzadkosięzdarza.Złączawprowadzająpewne
ograniczenia,któreistniejąmiędzydwomabryłamisztywnymi.Ograniczeniatepowo-
dują,żezłączemamniejniżsześćstopniswobodyiliczbatajestinnawodniesieniu
dokonfiguracjizłączaiinnawodniesieniudojegoruchu.Okazujesię,żeograniczenia
związanezkonfiguracjązłączamająpostaćnieliniowychrównańróżniczkowych,pod-
czasgdyograniczeniazwiązanezruchem(czyliograniczeniazwiązanezewzględnymi
prędkościamizłącza)mająpostaćrównańliniowych.Dokładniej,ograniczeniazwiązane
zewzględnąprzestrzennąprędkościąwyrażonezapomocątzw.operatorarzutowa-
niazłącza,któryokreślamożliweprędkościwprzestrzeniR6,lubwpostacirównań
ograniczającychwzględnąprędkośćprzestrzenną.Wpierwszymprzypadkumówimy,
żecharakterograniczeńjestuwikłany,awdrugim,żemapostaćwyraźną.Ostatniprzy-
padekwynikawprostzopisuzłącza,apoprzednidotyczyzamkniętychłańcuchów
kinematycznych.
Zpunktuwidzeniamechanikianalitycznejograniczeniadotycząwięzówkinema-
tycznychionepewnymifunkcjamiwspółrzędnychuogólnionych[49].Niewchodząc
wszczegóły,mówimy,żewięzy,któreniezależąodczasu,nazywasięwięzamisklero-
nomicznymi.Więzy,którezależąodczasu,nazywasięwięzamireonomicznymi.Zkolei
więzy,któreniezależąodprędkości,więzamiholonomicznymi,awięzyzależneod
prędkości,nazywasięwięzaminieholonomicznymi.Definicjeteprzybliżymywdalszej
częścipodrozdziału.Wtymmiejscuzaznaczymy,żeliczbawspółrzędnychkonfigura-
cyjnychokreślającychzłączajestróżnaodliczbyprędkościzwiązanychzezłączem.Jest
tościślezwiązanewłaśniezograniczeniamiholonomicznymiinieholonomicznymida-