Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Socjologicznepytania
43
badawczychzależyodcelubadaniaitego,ja-
kieaspektyzachowańmająbyćprzedmiotem
analizy.Wpewnychprzypadkachsprawdzają
siębadaniakwestionariuszowe,winnych–le-
piejprzeprowadzićwywiadyiobserwacje,jak
zrobiłLaudHumphreys.Wdalszejczęścitego
rozdziałudowieszsięwięcejnatematróżnych
metodbadawczych.
Przeprowadzeniebadań
Wtrakciebadaniaczęstopojawiająsięnie-
przewidzianeprzeszkodypraktyczne.Oso-
by,którymtrzebawysłaćkwestionariuszlub
zktórymichcemyprzeprowadzićwywiad,
mogąbyćnieosiągalne,aprzedsiębiorstwo
lubinstytucjapaństwowamogązniechęcią
podchodzićdoprowadzonychbadań.Tego
rodzajutrudnościczasamiprowadządo
znie-
kształcenia
wynikówbadańidoichfałszywej
interpretacji.Naprzykładjeżelicelembada-
niajeststwierdzenie,wjakimstopniuprzed-
siębiorstwarealizująprogramyrównych
szansdlakobiet,tofirmy,wktórychtakich
programówsięniewdraża,mogąodmówić
zgodynaprzeprowadzeniebadania.Tomoże
negatywniewpłynąćnawyniki.
Procesbadawczymożezostaćzniekształco-
nynawielesposobów.Naprzykładjeślidane
badanieopierasięnasondażuopiniiuczest-
ników,tobadaczmożezłatwościąskierować
rozmowęwokreślonymkierunku,choćbyza-
dającpytaniawprowadzające,któreodzwier-
ciedlająjegowłasnepoglądy.Winnejsytuacji
badanimogąuchylaćsięprzedpytaniami,na
którezróżnychpowodówniechcąodpowie-
dzieć.Używaniekwestionariuszyzesztywno
sformułowanymipytaniamimożeograniczyć
zniekształceniewywiadu,alegoniewyelimi-
nuje.Zinnymźródłemzniekształceńmamydo
czynieniawtedy,gdypotencjalnirespondenci
badania,naprzykładdobrowolnegobadania
kwestionariuszowego,niechcąwziąćwnim
udziału.Określasiętomianemzniekształce-
niawynikającegozodmowyodpowiedzi,przy
czym,ogólnierzeczbiorąc,imwyższyodsetek
odmów,tymwiększeprawdopodobieństwo,
żebadanieprzeprowadzonenatych,którzy
wyrazilizgodę,będziezniekształcone.Nawet
jeżelidołożymywszelkichstarań,byograni-
czyćzniekształceniesondażu,obserwacjedo-
konywaneprzezsocjologówpodczasbadań
częstoodzwierciedlająichwłasnezałożenia
kulturowe.Tozniekształceniewynikające
ztendencyjnościbadaczamożebyćtrudne
lubnawetniemożliwedousunięcia.Wdalszej
częścitegorozdziałuprzyjrzymysięinnym
pułapkomitrudnościombadańsocjologicz-
nychorazzastanowimysię,jakmożnaunik-
nąćniektórychznich.
Interpretacjawyników
Kiedymateriałjestzebranyigotowydoanali-
zy,problemybadawczejeszczesięniekończą
–częstotodopieroichpoczątek!Wyciągnięcie
wnioskówzzebranychdanychiodniesienie
ichdoproblemubadawczegoczęstookazuje
siętrudnymzadaniem.Chociażudzielenieja-
snejodpowiedzinapoczątkowepytaniajest
możliwe,towielebadańniedostarczajedno-
znacznychwyników.
Sporządzanieraportu
Raportbadawczy,zazwyczajopublikowany
wformieartykułulubksiążki,naogółzawiera
opischarakteruprzeprowadzonegobadania
iuzasadnieniewynikającychzniegownio-
sków.WprzypadkubadaniaHumphreysara-
portembyłaksiążkaTearoomTrade.Toostatni
etap,aletylkowkategoriachdanegobadania.
Większośćraportówzawierasugestiepytań,
naktórebrakujeodpowiedzi,idalszychba-
dań,którewartobyprzeprowadzić.Każde
badaniejestczęściąciągłegoprocesubadaw-
czegotoczącegosięwobrębiespołeczności
socjologicznej.DoustaleńHumphreysana-
wiązywaliinnibadacze.
Procesbadawczywpraktyce
Wymienioneetapywuproszczonysposób
ujmująto,corzeczywiściedziejesięwtrak-
ciebadania(zob.rysunek2.1).Wprawdzi-
wymbadaniurzadkozdarzasię,żebyteetapy
