Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
32
Rozdział1.Przedmiotantropologii
dwasposoby.Wpierwszymznaczeniujestonjednoznacznyzaspektemświado-
mościowymzjawiskkulturowych,wdrugim–wiążesięzposzukiwaniempo-
nadsubiektywnegosensu.Boasbodajjakopierwszydostrzegłkoniecznośćbada-
niaznaczeniawkulturze,czyliodkrywaniasposobówwidzeniarzeczywistości
wkategoriachjejuczestników.Cowięcej,byłatodlaniegoszczególnieważna,
jeśliniespecyficznadlatejdyscypliny,płaszczyznabadańantropologicznych.
Jegobadanianadmitemitradycjąustnązmierzaływłaśniewtymkierunku.
ŚwiadomoÊciowyaspektzjawiskkulturowych
Zgodniezpierwszymznaczeniem,antropologainteresująnormyiwzory
regulującezachowanialudzkie,aniesamezachowania,którewinnybyć–
zgodnieztąkoncepcją–przedmiotemzainteresowaniasocjologii.Takipodział
kompetencjimiędzyantropologiąasocjologiąprzyjmują,naprzykład,George
P.MurdockiCyrilD.Forde.Antropologówtejorientacjiinteresująuświado-
mioneregularnościzachowań,socjologówzaśnieuświadomioneregularności
zachowań.Rozróżnienieto,choćmapewneuzasadnienie,jestzbytostre.
Wpraktycebowiem,zarównosocjologowie,jakiantropologowiedostrzegają
zarazemstatystyczneregularnościzjawiskkultury,jakiichstronęnormatywną,
świadomościową.Takipodziałzadańmiędzyobienaukiwydajesięsztuczny
jeszczezinnychpowodów.Antropologowiebadająckulturynawetnajbardziej
odległeodichwłasnej,bylinajczęściejzdaninamateriałyopisującebezpośred-
nioaspektświadomościowy,amianowicienarelacjeiinterpretacjesamych
uczestnikówbadanychzbiorowości.Wywiadstałsięzatemnajdogodniejszą
inajczęściejstosowanątechnikąumożliwiającąpoznawanieobcychkultur,co
przyczyniłosiędoukształtowaniapewnegotypuproblematyki.Imbardziejjed-
nakrozwijałysiębadaniaantropologiczneiimczęściejwychodziłypozasta-
diumpobieżnegoipowierzchownegoopisywaniakulturegzotycznych,tym
częściejiwtymwiększymstopniubranopoduwagęstatystycznyipozaświa-
domościowyaspektzjawiskkultury.Itak,naprzykład,brytyjskaantropologia
społecznasporządziławieledoskonałychopracowaństrukturyzbiorowości
plemiennychbynajmniejnietylkowaspekcieświadomościowym.Współczesny
antropologfrancuski,JeanCopans,podkreśla,żeantropologia,którarozwinę-
łasięjakonaukaozbiorowościachniemaljeszczezupełnienieznanych,począt-
kowomusiałaograniczaćsiędopoznawaniaichbardzoogólnego,łatwodo-
stępnegoaspektu.Tennacisknazjawiskaświadomościowewpoważnymstop-
niupozostałcharakterystycznydlaantropologii.Zpowoduniewielkichroz-
miarówzbiorowościpierwotnychiwielutrudnościnaturytechnicznejbadania
ocharakterzeilościowymbyłypoważnieutrudnione.Mimo„zobiektywizowa-
nych”iscjentystycznychzałożeńkierunkufunkcjonalnego,niektórzyjego
przedstawiciele,wtymnaprzykładsamjegotwórca–BronisławMalinowski,
byligłębokozainteresowaniaspektemsubiektywnymrzeczywistościkulturo-
wej.Wmoimprzekonaniutym,codecydujeociągleżywymodbiorzemono-
