Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
18
Rozdział1.Przedmiotantropologii
1.Kłopotyzokreśleniemzakresuzainteresowańantropologii
Próbazarysowaniagranicantropologiistwarzalicznetrudności.Różnie
byłyokreślanezakresytejdyscyplinyprzezróżnychuczonych,wramachróż-
nychkierunkówwdziejachtejnaukilubwróżnychregionachświata.Proble-
myzustaleniemjejzasięguwynikająteżzniespójnościdziedzinskładających
sięnacałośćdyscypliny.Pozatymwantropologiiodchwilijejpowstaniabar-
dzowielesięzmieniło–począwszyodprzedmiotuzainteresowania,aname-
todachbadawczychiaspektachetycznychskończywszy.
Próbującokreślićzasięgantropologiijakodyscyplinynaukowejprzyjąć
możnadwiestrategie:zawężającąirozszerzającą.Strategiazawężającapolega
naposzukiwaniuwdziejachzmieniającejsięciąglemyśliantropologicznejijej
praktykibadawczej,rdzeniadyscypliny;uczony,którywybrałtorozwiązanie
musiprzytympamiętać,żesamustalawtensposóbrodzajkamieniaprobier-
czegoprezentowanejdziedzinynaukowej.Wybórtego,cojestowymrdze-
niemdyscyplinyjestbowiemprocedurądopewnegostopniaarbitralnąiopie-
rasięzawszenaosobistychwyborachiintuicjach.Badaczdecydujewówczas
otym,cowpowtarzalnychwzorachrozumowaniaidziałaniaantropologicz-
negojestkluczoweikonstytutywnedladanejdziedzinynauki.Jesttowięc
rodzajstrategiiprojektującej.Drugastrategia–określanatujakorozszerzają-
ca–pokazujemożliwieszerokizakresróżnychodmianisposobówuprawia-
niaantropologii,zainteresowań,tematówbadawczychipunktówwidzenia.
Wtensposóbfaktyczniedokonujesięanalizypraktycznegozasięguomawia-
nejdyscypliny,bezdecydowania,cojestwniejnajważniejsze,acomniejważ-
neczymarginesowe.Tadrugastrategiawymagazapoznaniasięzzaintereso-
waniamitych,którzymieniąsięantropologami,etnologamilubetnografami.
Najkorzystniejszewydajesiępołączenieobustrategii.
WantropologiiodchwilijejpowstaniawpołowieXIXw.dochwili
obecnejzmieniałosięwiele:przedmiotzainteresowania,metodybadawcze,
technikizbieraniadanych,sposobyprzekazywaniazdobywanychinformacji,
ichinterpretowania,publikowania,atakżestosunekdobadanychspołe-
czeństw,kulturireprezentującychjeludzi.Mimotychgłębokichprzeobrażeń,
antropologiazachowałapewienrdzeń,przyktórymciągletrwa.Toonjestnaj-
lepszympunktemwyjściadoanalizowaniajejprzeobrażeń.Znajomośćlitera-
turyantropologicznejorazosobistedoświadczenia,zdobywanewpracytere-
nowejwróżnychkręgachkulturowychprzyużyciurozmaitychteoretycznych
założeńoraztechnikbadawczych,wskazują,żeówrdzeńantropologiidajesię
skonkretyzować.Obserwującdziejetejdziedzinynaukimożemydostrzec,jak
stopnioworodziłsięklimatmyśleniaantropologicznego.
Przerodzeniesięprostegostwierdzeniafaktuzróżnicowaniakulturowe-
goświataludzkiegownaukęotymzróżnicowaniumusiałozakładaćdeskryp-
tywny,anieoceniający,punktwidzenia,któryponadpółwiekutemutak
wyraziłaMargaretMead:„antropologmusipatrzećisłuchaćbezuprzedzeń,
