Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
1.Kłopotyzokreśleniemzakresuzainteresowańantropologii
21
charakterwpełniświadomy,choćmożemytakżenatrafićwliteraturzeantro-
pologicznejnawypowiedziexpliciteokreślająceprzedmiotantropologii.Do-
pierowspółczesnybadaczrozwojuhumanistyki,pragnącyogarnąćjednym
spojrzeniemcałośćdyscypliny,dostrzegateosobliwościprzedmiotoweze
szczególnąjasnością.
1.1.Różnorodnośćkultur
Antropologiawodczuciuprzedstawicieliinnychdyscyplinkojarzysię
zbadaniemspołeczeństwobcychiegzotycznych,badaniemodmiennychspo-
sobówżycia.Samiantropologowiewidządziśprzedmiotantropologiiraczej
wrozmaitości,różnorodnościkulturowejczłowiekaniżwegzotycebadanych
społeczeństw.Zarazemdyscyplinataniewątpliwiebierzepoczątekzfascyna-
cjiodmiennościąkulturowąirozmaitościąobyczajów.Jużwdrugimzdaniu
swojejksiążkiWzorykultury(1966:63)znanaamerykańskaantropologRuth
Benedictpiszeoswejdyscyplinie,iż:„Koncentrujeonaswąuwagęnatych
cechachfizycznychitechnikachwytwórczych,natychkonwencjachiwarto-
ściach,któreodróżniajądanąspołecznośćodwszystkichinnych,posiadają-
cychróżneodniejtradycje”.Symptomatycznejesttakże,iżpodtytułważnego
podręcznikaantropologiiConradaP
.Kottakabrzmi:Theexplorationof
humandiversity[Zgłębianiezró˝nicowanialudzkiego].Wybitnyantropolog
brytyjski,EdmundLeach,pisałwprost,żeantropologiajestbadaniemsyste-
mówróżnorodnościludzkiej.„Podstawowympytaniemantropologii–pisze
Leach–jestpytanieoto,dlaczegomówimyidziałamywtakwieluodmien-
nychjęzykach”(1975:11).Jesttowgruncierzeczypytanieoistotęwspólno-
tygatunkuludzkiegoizarazemwielościsposobóworganizowaniażycia.
Leachtwierdziteż,żedozrozumieniategoproblemukoniecznejestodkrycie
„ogólnejgramatykikultury”,któramogłabywyjaśnić,dlaczegoludziesązara-
zemtakpodobniitakodmienni.
Wjęzykujeszczebardziejaforystycznympodobnąmyślwyrażainny
współczesnyantropologbrytyjski,IoanM.Lewis:„Antropologiabadaraczej
ludy[peoples]niżludzi[people]”(1976:1).Jejprzedmiotemsąkulturowo
zróżnicowanezbiorowości,awięckulturybędącewłasnościąwzględnieauto-
nomicznychspołecznychcałości.Sątoprzytymzbiorowościniewielkie,liczą-
cetysiące,aniemilionyosób.
Fascynacjaegzotyką,odmiennościąiróżnorodnościąprzejawiałasię
międzyinnymiwtym,żedoniedawnakażdyantropologmarzyłozbada-
niuiopisaniutakiegospołeczeństwa,któregojeszczeniktprzednimnie
badał.
OpiniawyrażonatakdobitnieprzezLeachaiLewisaniejestbynajmniej
odosobniona.Nacisknazainteresowanieróżnorodnościąiodmiennościąprzy
poszukiwaniuprzedmiotowejodrębnościantropologiizdajesiębyćniezbędny.
