Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
34
Rozdział1.Przedmiotantropologii
2.3.Całościowepodejściedoczłowiekaikultury
Jednązcechcharakterystycznychdlaantropologii,wdużymstopniu(po-
średniolubbezpośrednio)związanązcechamijużwymienionymi,jestszeroki
zasięgjejzainteresowańwyrażającysięwcałościowymspojrzeniunaczłowieka
ijegokulturę.JosephH.GreenbergwInternationalEncyclopediaoftheSocial
Sciencesokreśliłantropologięjako„najrozleglejsząznaukowychdyscyplin,któ-
rychprzedmiotemjestrodzajludzki.Jejrozległośćprzejawiasięzjednejstrony
wzainteresowaniucałymobszaremgeograficznymzajmowanymprzezspołe-
czeństwaludzkie,zdrugiejzaś,wzainteresowaniutakodrębnymidziedzinami,
jakjęzyk,strukturaspołeczna,ekspresjaestetyczna,systemywierzeń;przejawia
siętakżewtym,żewśródnaukoczłowiekutylkoantropologiazajmujesięnim
jednocześnieodstronyfizycznejisocjokulturowej”(1968:304–305).Zgodnie
ztymokreśleniemorazzetymologiąterminu„antropologia”,właściwymprzed-
miotemtejdyscyplinyjestczłowiekwjegowszystkichaspektach:społecznym,
kulturowym,psychologicznymifizycznym.Niejestjednakprawdą,żeantropo-
logiazajmowałasiękiedykolwiekwszystkimiaspektamiżyciaczłowieka.Wiele
ustabilizowanychjużoddawnadyscyplinnaukowychzajmujesięnaprzykład
anatomią,fizjologią,patologiąfizycznąipsychicznączłowiekaczywytworami
ludzkimi,zarównomaterialnymi,jakipozamaterialnymi.Istniejąwięctakie
dziedziny,jakfizjologiaczłowieka,antropometria,medycyna,psychiatria,psy-
chologiarozwojowa,historia,filozofia,językoznawstwoiinne,którepowstały
niezależnieodantropologiiiżadnąmiarąniewchodząwjejzakres.Wydajesię
więctrafniejszezawężenietezyocałościowościzainteresowańantropologiido
stwierdzenia,żezajmujesięonawszystkimispecyficznieludzkimiaspektamiży-
ciaczłowieka,dziękiktórymwyróżniasięonwświecieistotżywych.Zgodnie
ztymściślejszymsformułowaniem,antropologiabadabiologiczne,kulturowe
ispołecznecechywyróżniająceczłowieka.Wśródcechbiologicznychczłowieka
jakoodrębnegogatunku,antropologięinteresujązwłaszczate,któresązwiąza-
nezrozwojemkulturowegożyciaczłowiekaisamejkultury.
Obokstwierdzenia,żeprzedmiotemantropologiijestczłowiek,pojawia
sięinne,głoszące,żejestnimkulturaczyraczejkultury.Kulturamożebyć
traktowanajakowłaściwyprzedmiotantropologii,ponieważjestcechąspecy-
ficznieludzką.Określenietojestistotnewówczas,gdychcesięwyróżnićan-
tropologięzinnychnaukoczłowieku.Tylkoantropologia,zgodniezzawartą
tusugestią,zajmowałabysiękulturąjakocałością,włączniezjejbiologiczny-
miuwarunkowaniami,podczasgdyspecyficznymprzedmioteminnychnauk
oczłowiekubyłybyposzczególneaspektyżyciaczłowiekaczy,inaczej,po-
szczególnedziedzinykultury.Domenąantropologiibyłbyzatemczłowiekjako
istotakulturowa,domenązaśnajbliższejkrewnejantropologii–socjologii–
byłbyczłowiekjakoistotaspołeczna.
Pewnymuzasadnieniempretensjiantropologiidocałościowegoujęcia
człowiekamożebyćtakże,niepozbawionetrafności,przeświadczenieantro-
