Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
1.Kultura
49
Kulturywsensiedystrybutywnym,pojętetypologicznie,takżemogą
miećwymiarczasoprzestrzenny,aletylkodlatego,żeokreślonetypyzbioro-
wościiwzwiązkuztymokreślonetypykulturmająswojeograniczeniawcza-
sieiprzestrzeni.Niewiadomojednakdokładnie,gdzieikiedypojawiająsię
zbiorowościikulturyokreślonegotypu.
1.3.Definicjekultury
Większośćpojęćhumanistykiużywanajestwnajrozmaitszychznaczeniach,
alechybażadneznichnieodznaczasiętakwielkąliczbąfunkcjonującychwteo-
riiiwpraktycedefinicji,jakpojęciekultury
.Fakttenniejestprzypadkowy
.Zja-
wiskokulturyjestwyjątkowozłożone.JakpiszeRoyWagner:„słowo«kultura»
stałosięsposobemmówieniaoczłowiekuiokonkretnychprzykładachrealizacji
człowieczeństwa,widzianychzeszczególnejperspektywy”(2003:59).Poszcze-
gólnedefinicjeujmujązazwyczajwybranejegoaspekty
.Ponadtoróżnedefinicje
kulturypowstałynaużytekodmiennychbadań.AlfredL.KroeberiClydeKluc-
khohn(1952)zebraliponad100definicjikultury
,aliczbętęzpewnościąmożna
byznaczniepowiększyć.Niemożnaznichwybraćjednejnajlepszejczyjedynie
dobrej.Takjaktowogólebywazdefinicjami,niemadefinicjiuniwersalnielep-
szychczygorszych.Mogąonebyćmniejlubbardziejużytecznedlaokreślonego
rodzajubadań.Trzebazarazempamiętać,żechoćdefinicjesąsprawąkonwencji,
niepowinnybyćprzyjmowanezupełniearbitralnie,awięcwoderwaniuodoby-
czajówjęzykowychczypraktykinaukowej.Ponadtoprzyjęcieokreślonejdefini-
cjizjawiskapodstawowegodlabadańwyznaczaichkierunek.Takjestteżzróż-
nymidefinicjamikulturyakcentującymirozmaiteelementyiaspektyrzeczywisto-
ści,którychprzynależnośćdosferykulturyniejestkwestionowana.
Sądzę,żewceluzrozumieniacałegobogactwapojęcia„kultura”należy
wjednącałośćpołączyćwielepodstawowychaspektówtegozjawiska.Pewne
cechyzjawiskkulturowychsąbowiemakceptowaneprzezprzedstawicieli
wszystkich,nawetnajbardziejodsiebieodległych,kierunkówantropologii,
socjologiiczyhistorii.Wieluznichmożnasiędopatrzyćraczejwmilcząco
przyjmowanychzałożeniachniżwgotowychsformułowaniach.Antropologo-
wieisocjologowielubująsięzarównowgromadzeniu,jakiwklasyfikowaniu
definicjikultury,tutajjednakzostanąprzedstawionetylkopodstawoweipo-
wszechnieakceptowanewątki.
KulturajestzwiązanazczłowiekiemKulturajestzwiązanazczłowiekiem
nawielesposobów:człowiekjestjejtwórcą,azarazemjestprzezniąkształtowa-
ny;zajejpomocąwyrażaswojepotrzeby,emocjeiwrażenia,spożytkowujeją
organizującsobieżycie.Możnapowiedzieć,zaLeoSimmonsem(zob.Talayesva
1964:19–26),żeczłowiektworzykulturę,jestjejnosicielemiodbiorcą,atak-
żemanipulujekulturąjakopewnymnarzędziemwżyciuzbiorowym.
