Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
2.Osobliwościprzedmiotubadańantropologii
37
chownośćpierwszychbadańantropologicznych,azarazemwielokierunko-
wośćicałościowycharakterspojrzenianaludziróżnychkultur.Wpóźniej-
szychokresachrozwojuantropologiiwspomnianejużpoczucieobowiązku
notowaniawszelkichoznakniknącegozróżnicowaniakulturowegotakżeskła-
niałodotakiegocałościowegoujęcia.
MałerozmiarybadanychspołecznoÊciPotrzecie,społeczeństwa,któ-
rezafascynowałypierwszychantropologówiktóredodziśsąspecyficznądo-
menąichbadań,charakteryzująsięmałymirozmiarami,coumożliwiabada-
nieichwewszystkichnieomalaspektachjednocześnie.Wtensposóbpowsta-
wałyobszerneopisyzarównotechnikprodukcji,wytworówmaterialnych,jak
istrukturyspołecznej,formkontrolizachowań,obrzędowości,sztuki,wiedzy
oprzyrodzie,atakżetypufizycznegodanejzbiorowości.Względnaprostota
tychspołeczeństwsprawiła,żejedenantropologbyłwstanieogarnąćwszel-
kieaspektybadanejkultury.Sprzyjałytemuniewyrafinowanetechnikibadaw-
cze,którymiposługiwalisięantropologowieupoczątkówkształtowaniasię
dyscypliny.Niewątpliwiejednak,równieżnadalszychetapachrozwojuantro-
pologiimożliwośćogarnięciaszerokiegozakresuzjawiskkulturowych,ana-
wetpozakulturowych,dawałaniepowtarzalnąszansęzachowaniacałościowej
wizjiżycialudzkiego.Wtensposóbzrodziłosięosobliwepodejścieantropo-
logii.Stałasięonaniezwykleambitnąnaukąbadającązjawiska,którymi
wspołeczeństwachstrukturalnieigospodarczobardziejzłożonych(klaso-
wych,państwowych,przemysłowych,używającychpisma)zajmująsięzupeł-
nieodrębnedyscypliny:ekonomia,socjologia,językoznawstwo,historiasztu-
ki,muzykologia,literaturoznawstwoitd.Wprawdziedziśantropologowie
specjalizująsięwbadaniuposzczególnychsferkultury,naprzykładgospodar-
ki,systemówpokrewieństwa,mitologii,awobrębieantropologiipowstają
takiedziedziny,jakantropologiagospodarcza,antropologiaśrodowiskmiej-
skich,antropologiajedzeniaczyetnomuzykologia,nieprowadzitojednakdo
powstaniaodrębnychdyscyplin,niepowodujeizolacjipodobnejdoprzepaści,
któradzielispecjalistówbadającychanalogicznezjawiskawspołeczeństwach
rozwiniętych,abadaczestudiującyposzczególnedziedzinykulturynietracą
międzysobąwięziipoczuciaabsolutnejjednościcałejdyscypliny.
2.4.Współczesneprzemianyprzedmiotubadań
Dzisiejszyantropologodchodziwcorazwiększymstopniuodbadania
egzotycznych,pierwotnych,prymitywnych,przedpiśmiennych,dzikich,ta-
jemniczychludów,adziejesiętakdlatego,żeludyteprzestająbyćiegzotycz-
ne,idzikie,iprzedpiśmienne,itajemnicze;ato,żeoichpierwotności,pry-
mitywizmieiprostocieniedasięzsensemmówićdowiodłasamaantropolo-
gia.Antropologwswychbadaniachcorazczęściejwracazodległychlądów
