Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Opojęciudoktrynpolitycznychiprawnych
21
sprawętzw.funkcjispełnianychprzezdoktrynypolityczne.Nieulegawątpliwości,że
doktrynywywierajądoniosływpływnawykładniępoglądówisympatiipolitycznychpo-
szczególnychobywateli.Wtymznaczeniuorganizująwokółswegoprogramuokreślone
siłyspołeczne,spełniającnastępującefunkcje:1)tłumaczeniazjawiskżyciapaństwowego;
2)krytykipaństwaipodejmowanychdecyzjipolitycznych;3)wskazywaniaperspektyw
rozwojupaństwa;4)integracjipostawspołecznychwokółprogramugłoszonegoprzez
określonądoktrynę4.
JanuszJustyńskizwracauwagęnato,że:
Wrozważaniachmetodologicznychdotyczącychkształtuhistoriidoktrynpolityczno-
-prawnychsporouwagipoświęcasięsamemupojęciudoktryny.Przyznaćtrzeba,żewpro-
wadzaonopewnezamieszanie,sugerujebowiemwystępowaniecałościowego,zwartego
inieelastycznegosystemumyślowego.Jednocześniewnauceprzedmiotudominujeten-
dencjadoszerszejinterpretacjitegopojęcia,stosowaniagonietylkodowielkichsystemów
myślowych,lecztakżedowszelkichnurtówideowych,któreodzwierciedlająkształtowa-
niesiępostawreprezentantówokreślonejepoki,ichdążeńiaspiracji5.
JanBaszkiewicziFranciszekRyszkaokreślajądoktrynę,wskazując,że:
Wykładnaszpoświęconyjestdoktrynompolityczno-prawnym,czylitakim,któreodnoszą
siędoustrojupaństwatudzieżdosamejistotyprawa,anieposzczególnychjegodziedzin.
Doktrynytewywierałyniemaływpływnatworzenieistosowanieprawa.Prawnikpowi-
nienjeznać,takjakpoznajeinstytucjeprawneprzeszłości.Poglądynapaństwoiprawo(...)
zawierałypraktycznewskazaniadlawładzy,azarazemodwoływałysiędopodstawowych
wartościludzkich:wolności,sprawiedliwości,dobraogółu6.
WpróbiezdefiniowaniadoktrynyMichałJaskólskipodkreśla:
Naogółjednakuważasię,żepodwzględemstopniaszczegółowościiusystematyzowa-
niapoglądówdoktrynazajmujemiejsceponiżejideiiideologii,będącswoistymsystemem
normatywnymwartościwymienianychlubafirmowanychprzezideologię,ichuszczegó-
łowieniemiuporządkowaniem.Wtensposóbdoktrynastałabypowyżejprogramupo-
litycznego,przenoszącegojejzałożenianagruntpraktycznegodziałania.Trzebajednak
podkreślić,żejesttojednozestanowiskwnauce,dośćszerokoaprobowane,aleniejedyne
wtymwzględzie7.
4A.Sylwestrzak,Historiadoktryn...,s.22.
5J.Justyński,Historiadoktrynpolityczno-prawnych,Toruń1997,s.14.
6J.Baszkiewicz,F.Ryszka,Historiadoktrynpolitycznychiprawnych,Warszawa1979,s.5.
7M.Jaskólski,Doktryna[w:]Słownikhistoriidoktrynpolitycznych,t.II,red.M.Jaskólski,Warszawa
1999,s.66-67.
