Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
RozdziałI.Opojęciudoktrynpolitycznychiprawnych
Wtejsytuacjitęsknotadopojęciowejprecyzji,dowyraźnychiostrychgranicmiędzy
poszczególnymiujęciamimusijednakpozostaćniezaspokojona.
Spórdotyczywięcnietylkosamegorozumieniaterminundoktryna”,lecztakżepod-
stawowychzałożeńmetodologicznychtejdyscypliny.Dyskusjębudzićmożerównież
oficjalnanazwatejdziedziny:doktrynypolityczno-prawne.
3
4
Jeśliwychodzisięzprzekonaniaonierozerwalnościpaństwaiprawawsen-
sieontologicznymifunkcjonalnym,wówczaskażdadoktrynaprawnama
charakterpolityczny.Wistociedoktrynyprawnesątakżedoktrynamipolityczny-
mi,choćpozorniewniektórychprzypadkachpolitycznośćtamożesięzacierać.Jeśli
jednakpozostaniesięprzytejtradycyjnejnazwie,tonależymiećświadomośćdość
płynnychgranicmiędzytzw.doktrynamiprawnymiidoktrynamipolitycznymi.
Podziałtakitłumaczywzasadziejedyniekryteriumprzedmiotowe,tj.wprzypadku
doktrynprawnych-szerokorozumianeprawo,awprzypadkudoktrynpolitycz-
nych-władza,jejinstytucjonalneformy,ideologiewładzy.Trzebajednakpamiętać,
żeprawojestformą-zjednejstronysformalizowaniemokreślonejwizjipolitycznej,
zdrugiej-narzędziemjejwykonania.Jestzatemfaktempolitycznym.
Mającwięcświadomośćskomplikowanejmateriipojęciowej,przyjmujemywłasną
definicję,poczynającodokreśleniandoktryna”,dalejformułujemyokreślenienhi-
storiadoktryn”,byprzejśćdookreślenianhistoriadoktrynpolitycznychiprawnych”.
Proponujęnastępującądefinicję:„doktryna”tousystematyzowanyzbióridei,
teoriiorazprogramówpolitycznychbądźichfragmentów,zmierzającydo
wywarciarealnegowpływunarzeczywistość.Wtymsensiepodzielamstanowisko
MichałaJaskólskiego,żedoktrynaznajdujesięontologicznieponiżejidei.Zara-
zemtopojęciejestjednakzakresowoszerszeod:idei,ideologii,myśli,koncepcji,
teorii,programu.
Doktrynazatemmożezawierać:
1)ideebądźzbioryidei(ideologie).Możemywyróżnićideepodstawoweiidee
pobocznebędąceichrozwinięciem.Zadaniemjestzbudowanieiupowszech-
nianieokreślonegosystemuwartościmoralnych,politycznych,ekonomicznych
iprawnych-wceluzdobyciajaknajwiększejliczbyichwyznawców.Ideolo-
giesensulargoniewyznaczająsobiezadaniaupowszechnianiaprawdy,lecz
nawetmogązzałożeniaupowszechniaćnieprawdę.Nieprzeszkadzaimto,że
pozostająPlatońskiminmniemaniami”.Ideologienaukowepromująnatomiast
wartościopierającesięnapoznanychprawachróżnychnauk.Zracjiswojego
intelektualizowaniadoktrynypolitycznemogą,napierwszyrzutoka,stwarzać
wrażenieodideologizowanych.Ideologienienaukowemogąkorzystaćnaprzy-
kładzmituczywszelkichdogmatówreligijnych.Podkreślmy,żetreść,sposób
sformułowaniaideilubideologiiniemusząwymagaćnaukowejprecyzji,ana-
