Historia literatury hiszpańskiej

Beata Baczyńska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-17855-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

641

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Baczyńska, Beata. Historia literatury hiszpańskiej. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, 641 s. ISBN 978-83-01-17855-0

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Baczyńska, B.

T1 Historia literatury hiszpańskiej

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2014

SN 978-83-01-17855-0

Bibliografia BibTex:

@Book{ 120049, author = "Baczyńska, Beata", editor = "", title = "Historia literatury hiszpańskiej", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2014", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-17855-0" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Baczyńska, Beata

ED -

TI - Historia literatury hiszpańskiej

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2014

SN - 978-83-01-17855-0

ER -

Netografia (standard APA):

Baczyńska, Beata. Historia literatury hiszpańskiej [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014 [dostęp: 27 04 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/historia-literatury-hiszpanskiej-beata-baczynska-120049.

literatura hiszpańska, dramat hiszpański, proza hiszpańska, poezja hiszpańska, hispanistyka

Książka jest długo oczekiwaną i jedyną na polskim rynku aktualną syntezą historii literatury hiszpańskiej. Autorka w ciekawy i chronologiczny sposób przedstawia najważniejsze epoki literackie w odniesieniu do Hiszpanii – autorów, dzieła oraz...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-17855-0

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2014

Liczba stron:

641

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie 14
Wykaz skrótów 19
CZĘŚĆ I. WIEKI X–XV. ŚREDNIOWIECZE I PRERENESANS20
1. Półwysep Iberyjski do końca XIV wieku. Chrześcijanie, Maurowie i żydzi22
1.1. Pierwsze ślady piśmiennictwa romańskiego na Półwyspie Iberyjskim22
1.2. Najazd muzułmański na chrześcijańskie Królestwo Wizygotów22
1.3. Al-Andalus. Kalifat kordobański i taifaty24
1.4. Chrześcijańska rekonkwista24
2. Liryka tradycyjna na Półwyspie Iberyjskim28
2.1. Andaluzyjska chardża (hiszp. jarcha)28
2.2. Galisyjska cantiga de amigo (pieśń kochanka)30
2.3. Tradycyjna liryka kastylijska – villancico i zéjel32
3. Hiszpańska epika średniowieczna – cantar de gesta, czyli pieśń o rycerskich czynach34
3.1. Trzy cykle hiszpańskiej epiki rycerskiej – Fernán González, Karol Wielki, Cyd34
3.2. Cantar de mio Cid (Pieśń o Cydzie)35
4. Teatr w średniowiecznej Hiszpanii38
4.1. Auto de los Reyes Magos – misterium na dzień Objawienia Pańskiego39
4.2. Dramat liturgiczny na terenie Kastylii40
5. Mester de clerecía – uczona poezja klerków (XIII–XIV w.)41
5.1. Libro de Alexandre i Libro de Apolonio oraz debaty41
5.2. Gonzalo de Berceo, czyli o cudach Matki Boskiej i hiszpańskich świętych pustelnikach44
5.3. Libro de buen amor Juana Ruiza, archiprezbitera z Hity, i poezja uczona XIV w46
6. Rozkwit prozy w wiekach XIII i XIV50
6.1. Alfons X Mądry i jego królewskie skryptorium50
6.2. Proza sapiencjalna (pouczająca)52
6.3. Don Juan Manuel i jego Libro del conde Lucanor54
6.4. Początki romansu rycerskiego57
6.5. Libro del caballero Zifar58
7. Romancero – ekspansja hiszpańskiej „pieśni gminnej”59
8. Kultura późnego średniowiecza i prerenesansu na Półwyspie Iberyjskim: translatio imperii i translatio studii63
9. Dworska poezja Kastylii67
9.1. Iñigo López de Mendoza, markiz de Santillana69
9.2. Juan de Mena i Laberinto de Fortuna71
9.3. Jorge Manrique i Coplas a la muerte de su padre71
10. Twórczość dramatyczna w XV wieku. Przedstawienia misteryjne i dworskie eklogi74
11. Rozwój prozy hiszpańskiej w XV wieku76
11.1. Pisarstwo historiograficzne: kroniki, pamiętniki i biografie77
11.2. Pisarstwo podróżnicze78
11.3. Pedro del Corral – autor kroniki czy romansu pseudohistorycznego?78
11.4. Amadís de Gaula i romans rycerski79
11.5. Hiszpański romans sentymentalny. Juan Rodríguez del Padrón, Diego de San Pedro i Juan de Flores80
11.6. Literatura w obronie kobiet84
11.7. Alfonso Martínez de Toledo i jego Corbacho84
12. La Celestina Fernanda de Rojas85
CZĘŚĆ II. WIEK ZŁOTY – SIGLO DE ORO. RENESANS I BAROK (XVI–XVII WIEK)90
1. Hiszpania pod rządami Habsburgów (1516–1700)92
2. Renesans. Klimat intelektualny w szesnastowiecznej Hiszpanii96
2.1. Rozkwit humanizmu. Uniwersytet w Alcalá de Henares96
2.2. Oddziaływanie Erazma z Rotterdamu97
2.3. Humanizm erazmiański na gruncie hiszpańskim. Bracia Alfonso i Juan de Valdés99
2.4. Premática sobre la impresión y libros (1558) i pierwsza lista ksiąg zakazanych (1559)102
2.5. Juan Huarte de San Juan i jego naukowe studium Examen de ingenios para las ciencias (1575)103
3. Kroniki i relacje. Odkrycie Ameryki104
3.1. Pierwsze opisy Nowego Świata104
3.2. Fray Bartolomé de las Casas – obrońca Indian106
3.3. Bernal Díaz del Castillo – „prawdziwa historia” podboju Meksyku107
4. Hiszpańska proza renesansowa109
4.1. Książki w dobie upowszechniającego się druku109
4.2. Piśmiennictwo o charakterze edukacyjnym i popularyzatorskim110
4.3. Fray Antonio de Guevara – między beletrystyką a literaturą pouczającą111
4.4. Lazarillo de Tormes i początek romansu łotrzykowskiego (pikarejskiego)113
4.5. Diana Jorgego de Montemayor i romans pastoralny117
4.6. Abencerraje y la hermosa Jarifa i romans mauretański (novela morsisca)119
5. Poezja liryczna i epicka w hiszpańskim renesansie123
5.1. Cancionero general i drukowane zbiory romanc124
5.2. Pliegos de cordel, czyli „literatura [sprzedawana] z postronka”125
5.3. Przekaz rękopiśmienny utworów lirycznych125
5.4. Wpływ włoski na hiszpańską poezję doby renesansu126
5.5. Juan Boscán126
5.6. Garcilaso de la Vega127
5.7. Debata nad kształtem poezji hiszpańskiej. Poezja italianizująca i poezja kastylijska130
5.8. Fernando de Herrera131
5.9. Francisco de Aldana133
5.10. Fray Luis de León – poeta i teolog135
5.11. Poezja epicka137
6. Literatura religijna w szesnastowiecznej Hiszpanii139
6.1. Przewodniki życia duchowego139
6.2. Święty Ignacy Loyola – Towarzystwo Jezusowe i Ćwiczenia duchowne140
6.3. Fray Luis de Granada – autor Przewodnika grzesznych ludzi141
6.4. Mistycyzm na gruncie hiszpańskim – św. Teresa od Jezusa (Santa Teresa de Jesús)142
6.5. Mistycyzm na gruncie hiszpańskim – św. Jan od Krzyża (San Juan de la Cruz)149
7. Teatr i dramat w Hiszpanii w XVI wieku154
7.1. Miejsce teatru w życiu społecznym i religijnym Hiszpanii XVI wieku154
7.2. Gil Vicente – Portugalczyk piszący po hiszpańsku156
7.3. Bartolomé de Torres Naharro – hiszpański dramaturg w papieskim Rzymie158
7.4. Códice de autos viejos i teatr religijny w szesnastowiecznej Hiszpanii160
7.5. Lope de Rueda i początki teatru zawodowego161
7.6. Tragedia i tragediopisarze. Teoria i praktyka163
7.7. Miguel de Cervantes i Juan de la Cueva164
8. Miguel de Cervantes – twórca przełomu XVI i XVII wieku167
8.1. Pisarski debiut – Galatea (1585)168
8.2. El ingenioso hidalgo don Quijote de la Mancha (1605)169
8.3. Segunda parte del ingenioso caballero don Quijote de la Mancha (1615)173
8.4. Recepcja Don Kichota175
8.5. Novelas ejemplares (1613)175
8.6. Trabajos de Persiles y Sigismunda (1617)176
9. Barok. Klimat intelektualny w Hiszpanii w pierwszych dekadach XVII wieku179
9.1. Neostoicyzm chrześcijański i pojęcie desengaño181
9.2. Humanizm jezuicki182
9.3. Aemulatio – twórcze współzawodnictwo183
10. Lope de Vega – poeta i dramaturg184
10.1. Życie i twórczość poety184
10.2. Twórczość religijna i dylematy Lopego de Vega, kapłana188
10.3. Twórczość dramatyczna189
10.3.1. Lo fingido verdadero – sztuka o św. Genezjuszu i o teatrze191
10.3.2. Comedias villanescas – dramaty o tematyce plebejskiej193
10.3.3. Ludowe romance w hiszpańskim dramacie – El caballero de Olmedo195
10.3.4. Komedie miejskie – przebrania, płaszcz i szpada, intrygujące kobiety196
10.3.5. El perro del hortelano – komedia miłosnej intrygi196
10.3.6. El castigo sin venganza – hiszpańska tragedia honoru197
10.4. Dramaturdzy z kręgu Lopego de Vega198
10.4.1. Guillén de Castro i dramaty o Cydzie199
10.4.2. Antonio Mira de Amescua199
10.4.3. Luis Vélez de Guevara200
10.4.4. Juan Ruiz de Alarcón – Meksykanin na hiszpańskim dworze200
10.4.5. Tirso de Molina – zakonnik i dramaturg201
11. Luis de Góngora i poezja hiszpańskiego baroku205
11.1. Formy transmisji kompozycji pisanych wierszem w XVII wieku205
11.2. Don Luis de Góngora y Argote i gongoryzm206
12. Francisco de Quevedo – dworzanin i polityk, satyryk i liryk, barokowy konceptysta210
11.3. Naśladowcy i kontynuatorzy210
12.1. Twórczość satyryczna212
12.2. La vida del Buscón i Sueños – groteska w służbie moralizującego przesłania212
12.3. Quevedo o Góngorze i przeciw kultyzmowi215
12.4. Quevedo i neostoicyzm chrześcijański216
12.5. Twórczość liryczna Queveda216
13. Hiszpańska proza XVII wieku217
13.1. Mateo Alemán i jego Guzmán de Alfarache217
13.2. Pícaros i pícaras218
13.3. Estebanillo González i przygody pícara w Polsce219
13.4. Diego de Saavedra Fajardo. Literatura i polityka w dobie wojny trzydziestoletniej219
13.5. Baltasar Gracián TJ220
13.5.1. Twórczość moralizatorska221
13.5.2. Agudeza y arte de ingenio – wykładnia barokowego konceptyzmu225
13.5.3. El Criticón – powieść alegoryczna226
14. Pedro Calderón de la Barca – dramaturg w wielkim teatrze świata i historii227
14.1. Calderón i Lope de Vega227
14.2. Hiszpańska comedia w druku na przykładzie Calderóna229
14.3. La vida es sueño (ok. 1628–1629) – hiszpański dramat barokowy o polskim księciu230
14.4. El príncipe constante (1629) Pedra Calderóna de la Barca i Książę Niezłomny (1844) Juliusza Słowackiego231
14.5. Postacie kobiece w hiszpańskiej comedia – córki, siostry, panny, wdowy, żony i kochanki233
14.6. El Alcalde de Zalamea i jego recepcja w Polsce233
14.7. Calderón twórcą dworskich widowisk o tematyce mitologicznej234
14.8. Auto sacramental – kontrreformacyjne spełnienie chrześcijańskiego synkretyzmu235
14.9. Epigoni Calderóna i romantyczna apoteoza Calderonowskiej dramaturgii237
CZĘŚĆ III. WIEK XVIII. OŚWIECENIE I NEOKLASYCYZM240
1. Siglo de las Luces, czyli „Wiek Światła”. Hiszpania w XVIII wieku242
1.1. Wojna sukcesyjna i panowanie Filipa V Burbona na tronie hiszpańskim242
1.2. Biblioteka Królewska i Królewskie Akademie243
1.3. Karol III – oświecony despotyzm w Hiszpanii244
1.4. Sociedades Económicas de los Amigos del País245
1.5. Tragiczny koniec oświeconej Hiszpanii246
1.6. Świadek epoki – Francisco de Goya y Lucientes247
2. Rozwój prozy w osiemnastowiecznej Hiszpanii248
2.1. Pierwsza połowa XVIII wieku: novatores i ich oponenci249
2.2. Diego de Torres Villarroel – autor o samym sobie249
2.3. Benito Jerónimo de Feijoo – prekursor hiszpańskiego eseju251
2.4. Ignacio de Luzán – wczesny hiszpański neoklasyk252
2.5. Druga połowa XVIII wieku i rozkwit idei oświeceniowych254
2.6. Historia del famoso predicador Fray Gerundio de Campazas, alias Zotes ojca José Francisca de Isla i hiszpańska proza fabularna XVIII wieku255
2.7. Pedro Montengón – naśladowca Rousseau256
2.8. José Cadalso – Noches lúgubres i Cartas marruecas257
2.9. Gaspar Melchor de Jovellanos259
2.10. Prasa260
2.10.1. Francisco Mariano Nipho – pierwszy hiszpański dziennikarz261
2.10.2. „El Pensador” i „El Censor” – periodyki w służbie idei oświeceniowych261
3. Poezja hiszpańska w XVIII wieku262
3.1. Tertulia, czyli hiszpański salon literacki262
3.2. Przełom neoklasyczny w poezji – klasyczna poetyka wobec tradycji263
3.3. Nicolás Fernández de Moratín – łowy, lupanary i tauromachia264
3.4. Libertynizm w osiemnastowiecznej Hiszpanii264
3.5. Bajka w oświeconej Hiszpanii – Félix María de Samaniego i Tomás Iriarte265
3.6. Krąg poetycki José Cadalsa – Juan Meléndez Valdés i inni266
4. Twórczość dramatyczna w XVIII wieku268
4.1. Teatr w osiemnastowiecznej Hiszpanii – od corralu do coliseo268
4.2. Dramaturgia pierwszej połowy XVIII wieku – komedia z „figurą”, magia i militaria270
4.3. Dramaturdzy wobec działań reformatorskich – tragedia i komedia neoklasyczna271
4.3.1. Vicente García de la Huerta i tragedia Raquel271
4.3.2. Komedie neoklasyczne, czyli „regulowane”272
4.3.3. Leandro Fernández de Moratín – teatr w teatrze w służbie reformy teatru272
4.4. Ramón de la Cruz i sainete273
4.3.4. Gaspar Melchor de Jovellanos – odpowiedzialność procesowa jako temat komedii łzawej273
4.5. Teatr hiszpański na przełomie XVIII i XIX wieku274
CZĘŚĆ IV. WIEK XIX. ROMANTYZM I REALIZM276
1. Hiszpania w XIX wieku. Od wojny o niepodległość (1808–1814) po utratę kolonii (1898)278
2. Romantyzm. Polemiki wokół hiszpańskiego romantyzmu. Polemiki romantyczne283
2.1. Polemiki romantyczne284
2.2. Przełom romantyczny – liberałowie na emigracji285
2.3. Powrót liberałów do kraju286
3. Dramat romantyczny w hiszpańskim teatrze pierwszej połowy XIX wieku287
3.1. Juan Grimaldi i teatry w Madrycie287
3.2. Francisco Martínez de la Rosa i La conjuración de Venecia. Año 1310 (1834)288
3.3. Książę de Rivas (Ángel de Saavedra) i Don Álvaro o la fuerza del sino (1835)290
3.4. Antonio García Gutiérrez i El trovador (1836)292
3.5. Juan Eugenio Hartzenbusch i dramat o tematyce historycznej294
3.6. José Zorrilla i Don Juan Tenorio (1844)295
3.7. Repertuar komediowy – Manuel Bretón de los Herreros i Ventura de la Vega298
4. Publicystyka i kostumbryzm w prozie hiszpańskiej pierwszej połowy XIX wieku. Mariano José de Larra i inni299
4.1. Mariano José de Larra – dziennikarz, dramaturg, pisarz, romantyk299
4.2. Rozkwit hiszpańskiego pisarstwa rodzajowego303
4.2.1. Ramón Mesonero Romanos i Panorama matritense (1835–1838)304
4.2.2. Serafín Estebánez Calderón i koloryt rodzajowy Andaluzji304
5. José de Espronceda i poezja romantyczna w Hiszpanii305
5.1. Poeta – romantyczny buntownik306
5.2. Twórczość poetycka Esproncedy307
6. Rozwój prozy fabularnej przed 1868 rokiem312
6.1. Nowe formy dystrybucji książek – novela por entregas i folletín312
6.2. Powieść historyczna313
6.3. Wenceslao Ayguals de Izco314
6.4. Cecilia Böhl de Faber (Fernán Caballero) i postromantyczna proza obyczajowa314
7. Poezja postromantyczna. Poeci drugiej połowy XIX wieku316
7.1. Gustavo Adolfo Bécquer317
7.2. Rosalía de Castro319
7.3. Gaspar Núñez de Arce – patos deklamatora320
7.4. Ramón de Campoamor – doloras i humoradas320
8. Rozwój prozy fabularnej po 1868 roku – regionalizm, realizm, naturalizm322
8.1. Krauzyzm i krauzopozytywizm – Julián Sanz del Río i Francisco Giner de los Ríos323
8.2. Marcelino Menéndez Pelayo – twórca hiszpańskiej szkoły filologicznej324
8.3. Pedro Antonio de Alarcón i postromantyczny eklektyzm324
8.4. José María de Pereda i tradycyjny regionalizm326
8.5. Juan Valera – dyplomata i pisarz327
8.6. Benito Pérez Galdós i hiszpańska proza realistyczna329
8.6.1. Episodios nacionales i kreowanie świadomości historycznej330
8.6.2. Powieści tendencyjne331
8.6.3. Powieści madryckie332
8.7. Leopoldo Alas (Clarín) i La regenta (1884)334
8.8. Emilia Pardo Bazán – hiszpański wariant naturalizmu338
9. Twórczość dramatyczna drugiej połowy XIX wieku342
8.9. Recepcja prozy hiszpańskiej w Polsce342
9.1. Adelardo López de Ayala i Manuel Tamayo y Baus – mistrzowie komedii wysokiej344
9.2. José de Echegaray i dramat mieszczański345
9.3. Benito Pérez Galdós i tematyka społeczna w dramacie hiszpańskim końca XIX wieku347
9.4. Zarzuela mniejsza i género chico348
CZĘŚĆ V. WIEK SREBRNY – EDAD DE PLATA (1898–1936)352
1. Hiszpania w pierwszych dekadach XX wieku354
1.1. Między klęską roku 1898 a wybuchem wojny domowej (1936)354
1.2. Nowe instytucje i inicjatywy naukowe i pedagogiczne355
1.3. Między modernizmem a awangardą – Edad de Plata357
2. Hiszpania jako problem – pisarze Pokolenia 1898359
2.1. Joaquín Costa i regeneracjonizm360
2.2. Hiszpańskie idearium – Ángel Ganivet i Miguel de Unamuno361
2.3. Azorín – pokoleniowa wspólnota przeżyć egzystencjalnych i kulturowych363
2.4. Pío Baroja – indywidualista i nihilista364
3. Miguel de Unamuno – poszukiwacz sprzeczności368
2.5. Ramiro de Maeztu – w drodze ku „innej Hiszpanii”368
3.1. Początki twórczości – Paz en guerra (1897) i En torno al casticismo (1902)371
3.2. Unamuno – poeta373
3.3. Unamuno – filozof i myśliciel374
3.4. Unamuno – powieściopisarz375
3.5. Unamuno w teatrze379
4. Od przełomu modernistycznego w liryce do czystej poezji – Rubén Darío, Antonio Machado, Juan Ramón Jiménez381
4.1. Rubén Darío – przełom modernistyczny w poezji hispanoamerykańskiej i hiszpańskiej381
4.2. Poeci hiszpańskiego modernizmu385
4.3. Manuel Machado – od poezji modernistycznej do „półpoezji”386
4.4. Antonio Machado, Abel Martín i Juan de Mairena388
4.5. Juan Ramón Jiménez – od modernistycznych nenufarów ku poezji czystej394
5. Ramón del Valle-Inclán – „syn marnotrawny Pokolenia 1898”400
5.1. Esperpento401
5.2. Związki Valle-Inclána z teatrem405
5.3. Esperpento w twórczości powieściowej – Tirano Banderas (1926) i Ruedo ibérico (1927–1928)406
5.4. Recepcja twórczości Valle-Inclána407
6. Pokolenie 1914 – sztuka i literatura wobec wyzwań współczesności408
6.1. José Ortega y Gasset – filozof, krytyk, wydawca409
6.2. Ramón Pérez de Ayala – od powieści realistycznej o wątkach autobiograficznych ku awangardowym eksperymentom414
6.3. Lewantyński prozaik Gabriel Miró i jego literacki sobowtór Sigüenza415
7. Pierwsza hiszpańska awangarda416
7.1. Ramón Gómez de la Serna416
7.2. Ultra i kreacjonizm419
8. Pokolenie 1927. Między tradycją a awangardą422
8.1. Pedro Salinas425
8.2. Jorge Guillén426
8.3. Gerardo Diego428
8.4. Dámaso Alonso428
8.5. Federico García Lorca – liryk i „poeta dramatyczny”429
8.5.1. Początki twórczości430
8.5.2. Romancero gitano431
8.5.3. Poeta w Nowym Jorku i Hawanie (1929–1930)433
8.5.4. Poeta dramatyczny (1930–1936)435
8.5.5. Bodas de sangre (1933) i Yerma (1934)436
8.5.6. Teatr niemożliwy438
8.6. Vicente Aleixandre441
8.7. Rafael Alberti443
8.8. Luis Cernuda444
9. Teatr w Hiszpanii przed 1936 rokiem447
8.9. Manuel Altolaguirre i Emilio Prados447
9.1. Jacinto Benavente i dramat obyczajowy pierwszej połowy XX wieku449
9.2. Repertuar komediowy – comedia rosa, tragedia grotesca, astracán451
9.3. Poetycki dramat historyczny452
9.4. W poszukiwaniu nowej dramaturgii – jej twórcy i promotorzy w teatrze452
9.5. Gregorio Martínez Sierra i María de la O Lejárraga453
9.6. Jacinto Grau i El señor de Pigmalión454
9.7. Cipriano de Rivas Cherif455
9.8. Działalność teatralna w okresie Drugiej Republiki456
CZĘŚĆ VI. POWOJNIE I WSPÓŁCZESNOŚĆ. OD WOJNY DOMOWEJ PO PIERWSZĄ DEKADĘ XXI WIEKU (1936–2013)460
1. Hiszpania i Hiszpanie w latach 1936–1975462
1.1. Wojna domowa (1936–1939). Konflikt „dwóch Hiszpanii”462
1.2. Zwyciężeni i zwycięzcy (vencidos y vencedores). Hiszpańskie powojnie (1939–1975)465
1.3. Hiszpańscy intelektualiści na emigracji466
2. Literatura republikańskiego wychodźstwa468
2.1. Poeci emigranci468
2.2. Proza emigracyjna469
2.2.1. Ramón José Sender469
2.2.2. Max Aub – powieściopisarz i dramaturg469
2.2.3. Francisco Ayala – pisarz i socjolog471
3. Proza hiszpańska do 1975 roku472
3.1. Camilo José Cela – od tremendyzmu do Nagrody Nobla473
3.2. Kobiety piszą – Carmen Laforet i Ana María Matute476
3.3. Proza realizmu krytycznego – bracia Juan i Luis Goytisolo oraz Rafael Sánchez Ferlosio477
3.4. Luis Martín-Santos i Tiempo de silencio478
3.5. Miguel Delibes i konfrontacja dwóch Hiszpanii479
3.6. Proza dysydentów – Juan i Luis Goytisolo480
3.7. Juan Benet i proza „w wielkim stylu”481
4. Poezja hiszpańska do 1975 roku482
3.8. Juan Marsé – pisarz z dzielnicy robotniczej482
4.1. „Escorial”, „Garcilaso” i „Espadaña”: poesía arraigada i poesía desarraigada483
4.2. „Cántico”, postistas, Juan Eduardo Cirlot, Miguel de Labordeta – poezja estetyzująca i eksperymentalna484
4.3. Antología consultada de poesía española (1952) i poezja społecznie zaangażowana486
4.4. Pokolenie lat pięćdziesiątych – poezja „korelatem myśli”489
4.5. Novísimos i poezja przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych493
5. Teatr i dramaturgia hiszpańska do 1975 roku495
5.1. Funkcjonowanie teatru we frankistowskiej Hiszpanii. Repertuar495
5.2. Miguel Mihura i absurdalny komizm Tres sombreros de copa496
5.3. Antonio Buero Vallejo i odrodzenie dramatu w powojennej Hiszpanii497
5.4. Alfonso Sastre – teatr społecznie zaangażowany500
5.5. Lauro Olmo, José Martín Recuerda i inni młodsi przedstawiciele pokolenia realistów502
5.6. Nowy teatr hiszpański – Luis Riaza, José Ruibal, Miguel Romero Esteo i inni504
5.7. Fernando Arrabal – hiszpański dramaturg w Paryżu507
5.8. Francisco Nieva i teatr szalony508
6. Hiszpania po 1975 roku. Główne tendencje w literaturze lat 1975–2013509
6.1. Movida madrileña510
6.2. Legitymizacja dyskursów mniejszości510
6.3. Języki mniejszości i literatura513
6.4. Mass media i promocja kultury514
7. Proza po 1975 roku – wielopokoleniowość i postmodernizm515
7.1. Radość zmyślenia i eklektyczna proza light515
7.2. Madryt i Barcelona w powieści517
7.3. Autobiografie i autofikcje. Metafikcje. Powieści o pisaniu powieści517
7.3.1. Javier Marías519
7.3.2. Antonio Muñoz Molina519
7.4. Pamięć o wojnie domowej: Trapiello, Cercas, Baulenas i inni521
8. Poezja po 1975 roku524
8.1. Poezja i poeci w okresie transformacji (1975–1982)524
8.2. Postnovísimos (1986) i poezja ostatnich trzech dekad525
9. Teatr i dramat w Hiszpanii po 1975 roku527
9.1. Spadkobiercy awangardy i odnowiciele teatru528
9.2. Kobiety piszą dramaty529
9.3. Pokolenie Bradomínów – koniec lat osiemdziesiątych531
9.4. Nowa dramaturgia katalońska532
9.5. Juan Mayorga – nowa dramaturgia hiszpańska534
9.6. Postdramatyczna postawangarda teatralna – Rodrigo García i Angélica Liddell536
Zamiast podsumowania – literatura hiszpańska w epoce globalizacji 539
Bibliografia544
Indeks osób i postaci literackich560
Tablice chronologiczne 582

2.Lirykatradycyjna

naPółwyspieIberyjskim

Andaluzyjskachardża(hiszp.jarcha).Galisyjskacantigadeamigo(pieśńkochanka).

Tradycyjnalirykakastylijska:villancicoizéjel.

2.LirykatradycyjnanaPółwyspieIberyjskim

2.1.Andaluzyjskachardża(hiszp.jarcha)

OdkrycieprzezhebraistęSamuelaM.Sternastrofwdialekciehispanoromańskim

(mozarabskim)wzakończeniachhispano-hebrajskichpoematówzelektryzowało

w1948rokuśrodowiskoromanistówihispanistów,ponieważpotwierdziłoistnienie

bogatejtradycjiludowejpoezjinaterenieal-Andalus.Intensywnieprowadzonepo-

szukiwaniawkodeksacharabskich,zawierającychwierszepoetówarabsko-andalu-

zyjskich,pozwoliłyzlokalizowaćpodobne

strofyzapisanealfabetemarabskim.Wia-

Muwaszszaha,czyliHpoematprzepasany”,nawią-

domobyłooddawna,żewarabskiejHisz-

zujedoarabskiegosłowawiszah,szarfyzdobionej

paniiopróczgatunkówklasycznejpoezji

drogimikamieniami,którąprzepasywałysięanda-

arabskiej,opartychnajednolitychsche-

luzyjskiekobiety.Składasięzszeregudwuczęścio-

wychstrof,którespina,niczymdrogocennazapin-

matachrytmicznychirymowych,takich

ka,jarcha(zar.harğa,czyliHwyjście”;wpolskiej

jakkasydyigazele,uprawianonoweformy

transkrypcjichardża).Tematemtegotypuutwo-

poezjistroﬁcznejozróżnicowanymrytmie

rów,częstotraktowanychjedyniejakopretekstdo

irymie.Byłyto:muwaszszahawklasycz-

złożeniahołduprotektorowi,jestmiłośćioddanie.

nymjęzykuarabskimorazzadżalwdia-

Muwaszszahę–wodróżnieniuodkasydy,która

przeznaczonabyładorecytacji–śpiewanoprzy

lekciearabsko-andaluzyjskim.Obaga-

akompaniamencieinstrumentów.Całąpieśńspa-

tunkiwykształciłysięwwieloetnicznym

jaukładrymowyirytmkończącejjąchardży.HJa”

środowiskukulturyandaluzyjskiejwbez-

lirycznenapisanejwklasycznymjęzykuarabskim

lubpohebrajskumuwaszszahyprzywołujewza-

pośrednimkontakciezjęzykiemikulturą

kończeniusłowawypowiadaneprzezinnąosobę

hispanoromańską.Arabskiemuwaszszahy

wjęzykupotocznym.Wchardżyprzemawiazwykle

bardzowcześniezaczęlinaśladowaćpoeci

kobieta,którejgłosprzepojonyjestzmysłowością.

Wyrażabólicierpieniezwiązanezoddaleniem

żydowscywAndaluzji.

ukochanego,czasamizazdrośćlubniepokój,nie-

Najstarszazzachowanychchardż

pewność,alerównieżradosneupojeniemiłosnego

pochodzizhebrajskiejmuwaszszahypo-

spełnienia.Samazwrotkaskładasięzdwóchdo

chwalnej,którąJosefal-Katib(hiszp.

czterechwersów.Zawartewniejemocjepodkre-

ślająpowtórzenia,pytaniaiwykrzyknienia,które

JosefelEscriba,czyliJózefSkryba)zade-

częstoprzybierająformęlamentuizawszemają

dykowałSamuelowiibnNaghrela(993–

określonegoadresata:nieobecnegokochankalub

1053),wezyrowiizwierzchnikowigminy

towarzyszącedziewczyniepowiernice–matkę,

żydowskiejtaifatuGranady,orazjegobra-

siostry.

tuIzaakowi,któryzmarłw1042roku,co

pozwalanaokreśleniedatypowstaniakompozycji.Mozarabskachardżazamykają-

capanegirykjestczterowersowa,zrymemasonantycznymłączącymwersypierw-

szy,drugiiczwarty.Otwierająwykrzyknieniekierowanedokochankawjęzyku

Brak wyników

Historia literatury hiszpańskiej

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra