Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.ZapisywanieliczbuEgipcjaniGreków
początkowaliterahekatonoznaczającansto”.
początkowaliterakilooznaczającantysiąc”
początkowaliteramyriadoznaczającandziesięć
tysięcy”.
Literaoznaczająca5byłałączonazinnymiliterami,aby
otrzymaćpośredniesymbolena50,500,5000i50000:
1
5
10
50
100
500
1000
5000
10000
50000
Inneliczbybyłytworzonenazasadachaddytywnych,awięk-
szejednostkipoprzedzałymniejsze.Takwięckażdysymbol
byłpowtarzanyniewięcejniżczteryrazy.Przykładtego
systemuliczeniato
=10000+5000+1000+50+20+3
=16073.
Napiszwattyckimgreckimliczbyodpowiadająceponiż-
szym
(a)386.
(d)24789.
(b)1492.
(e)74802.
(c)1999.
(f)123456.
9.Przekształćliczbywattyckimgreckimnanaszsystem
(a)
(b)
(c)
(d)
.
.
.
.
10.Wykonajwskazanedziałaniaiwyraźodpowiedziwlicz-
bachattyckich.
(a)Dodaj
(b)Dodaj
i
i
.
.
19
(c)Odejmij
(d)Pomnóż
przez
od
.
.
11.Liczbyrzymskie,któresąnadalużywanedocelówdekora-
cyjnychjaknatarczachzegarówipomnikach1,sąwzoro-
wanenagreckimsystemieattyckim,gdzieliterystanowią
symboleokreślonychwielokrotności5,atakżedlaliczbbę-
dącychpotęgami10.Podstawowesymboleiichwartościto:
I
1
V
5
X
10
L
50
C
100
D
500
M
100
Rzymskisystemliczeniajestwzasadzieaddytywny,zpew-
nymicechamiodejmowaniaimnożenia.Jeślisymbolezmniej-
szająwartośćodlewejdoprawej,ichwartościsądodawa-
ne,jakwprzykładzie:
MDCCCXXVIII=1000+500+300
+20+5+3=1828.
Reprezentacjaliczb,któraobejmuje4i9,jestskracanaza
pomocązasadyodejmowania,gdzieliteramałejjednostki
umieszczonaprzedliterąjednostkiwiększejwskazuje,że
mniejszamabyćodjętaodwiększej.Naprzykład:
CDXCV=(500
-
100)+(100
-
10)+5
=495.
(Tenschematobejmujefunkcjęsystemupozycyjnego,gdyż
IV=4,zaśVI=6).Jednaksąteżostatecznereguły:
ImożepoprzedzaćtylkoViX
XmożepoprzedzaćtylkoLiC
CmożepoprzedzaćtylkoDiM
Zamiastnowychsymbolidladużychliczbwprowadzono
metodęmnożenia.Kreskanarysowananadcałymsymbo-
lemmnożyłaodpowiedniąliczbęprzez1000,zaśpodwój-
nakreskaoznaczałamnożenieprzez10002.Takwięc:
i
.
Napiszliczbyrzymskieodpowiadająceliczbom:
(a)1492.
(b)1066.
(c)1999.
(d)74802.
(e)123456.
(f)3040279.
12.Przekształćkażdaztychliczbrzymskichnanaszsystem:
(a)CXXIV
(b)MDLXI.
(c)MDCCXLVIII.
.
1Wjęzykupolskimliczbyrzymskiesątradycyjnieużywanedooznaczaniawieków,np.XXIwiek(przyp.tłum.).
