Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wametodaJaffego141–167pmol/l(1,6–1,9mg/dl),
zmodyfikowanametodaJaffego106–123pmol/l
(1,2–1,4mg/dl).Dlamocznikagórnagranicanormy
stężeniawekrwiwynosi:7,05mmol/l(43mg/dl);
azotumocznika(BUN):3,33mmol/l(20mg/dl).
WartośćBUN×2,14=stężeniemocznikawmg/dl.
Ukobietwartościtesąniżsześrednioo8%.GFR
obniżasięzwiekiemśrednioo10ml/min/1,73m2
pc.nakażdąkolejnądekadężyciapowyżej40.rż.
U80-letniegomężczyznyprawidłowawartośćGFR
wynosiśrednio80ml/min/1,73m2pc.Podobniejest
ustarszychkobiet.ZależnośćGFRodwiekuokreśla
równieżwzór:GFR=175–(1,16×wiek).
Mocznik.Stężeniemocznikawsurowicykrwi,
ocenianeczęstowartościąazotumocznika(BUN),
zależyzarównoodzmianprzepływucewkowego
moczu,jakiwytwarzaniaimetabolizowaniamocz-
nikawustroju.Wznacznymodwodnieniuoraz
wzastoinowejniewydolnościkrążeniareabsorpcja
cewkowamocznikawzrasta,zwiększającjegostę-
żeniewsurowicykrwi.WartośćBUNpodwyższają
również:niekontrolowanapodażbiałkawdiecie,
stanyhiperkatabolizmuustroju,żywieniepozajeli-
towe,niektóreleki(glikokortykosteroidy,tetracy-
kliny,dekstran,pochodnehydantoiny,sulfonamidy)
orazbarwnikiendogenne(bilirubina,wolnahemo-
globina).WartościBUNsąobniżoneualkoholików
orazwprzewlekłychchorobachwątroby.Odczyt
fałszywieujemnypowodujądużedawkiwitaminy
C,lewodopa.RówniesłabymmarkeremGFRjest
klirensmocznika:zaniżarzeczywistąwartośćGFR
wzwiązkuzeznacznąreabsorpcjącewkowąmocz-
nikazależnąodstopnianawodnieniaustroju.
Wprzewlekłejniewydolnościnerekwartośćdia-
gnostycznaklirensumocznikawzrasta,ponieważ
jegowydalanienerkowewmałymstopniuzależy
jużodstanunawodnienia,areabsorpcjacewkowa
spada.Uchorychzzaawansowanąniewyrównaną
niewydolnościąnerekizachowanądiureząozna-
czenieuśrednionegoklirensunerkowegomocznika
iklirensukreatyniny(klirensmocznika+klirens
kreatyniny:2)służyocenietzw.resztkowejczyn-
nościnerekipomagawdoborzeodpowiedniej
technikidializoterapii,np.dializyotrzewnowej.
StężeniemocznikaCmprzeliczasięnawartośćSI
(mmol/l),mnożącCmprzez0,1665.
Kreatynina.Kreatynina,jakoproduktmetaboli-
zmubiałekmięśniowych–kreatynyifosfokreatyny,
powinnabyćwytwarzanawsposóbciągłyinasta-
łympoziomie.Niestetybadaniafizjopatologiczne
tegoniepotwierdzają.Wytwarzaniekreatyninyjest
zmiennepodczasdoby,większewciąguaktywności
dziennej,zwłaszczafizycznej,imniejszewnocy.
Jużwwarunkachfizjologicznychwzrostpodaży
doustnejmięsa,zwłaszczagotowanego(większa
konwersjakreatynydokreatyniny),nadmiernywy-
siłekfizycznyuosobystarszejtracącejmasęmię-
śniowąpowodują,żewahaniastężeniakreatyniny
wgranicachprzyjętychzanormęmogąwrzeczywi-
stościoznaczaćspadekGFRnaweto50%.Wmiarę
postępuniewydolnościnerekwzrastasekrecjacew-
kowakreatyninyoraznasilasięjejrozpadjelitowy.
Czynnikitesprawiają,żestężeniekreatyninywsu-
rowicykrwijestmniejsze,niżtowynikałobyzob-
niżeniaGFR.Zwiększonewydzielaniecewkowe
kreatyninywystępujerównieżwzespolenerczyco-
wym,marskościwątroby,poprzeszczepieniunerki.
Wydzielaniecewkowekreatyninyhamujątakieleki
jak:cymetydyna,trymetoprym,triamtereniamilo-
ryd.
Klirenskreatyniny.Posługiwaniesięklirensem
kreatyninyjakomarkeremGFRwmiejscestężenia
kreatyninywekrwi,usuwającjedneniedogodności,
stwarzanastępne.Interpretacjawynikuklirensukre-
atyninyjestmożliwa,jeślibadanymastałą,wdłuż-
szymprzedzialeczasumasęmięśniową;jestnasta-
łejdieciezeznanązawartościąbiałka;badaniejest
powtarzanewtejsamejporzednia;zbiórkamoczu
(najlepiej24-godzinna)jestbardzostaranna,amocz
przechowywany
w
chłodnym
pomieszczeniu.
WmoczukwaśnymoniskimpHprzechowywanym
wwysokiejtemperaturzeotoczeniawzmożonakon-
wersjakreatynydokreatyninypowodujewzroststę-
żeniakreatyninywmoczunaweto20%.Istotną
niedogodnościąocenyGFRnapodstawieklirensu
kreatyninyjestto,iżklirenskreatyninyobniżasię
dopieropospadkupowierzchnifiltracyjnejkłębusz-
kównerkowychdo75–50%normy.Wadętęstara
sięwyeliminowaćwzmocnienieklirensukreatyniny
cymetydyną.Zablokowaniewydzielaniacewkowe-
gokreatyninytymlekiemmapoprawićprzydatność
metodydooznaczaniaGFRuosóbzumiarkowa-
nympogorszeniemfiltracjikłębuszkowej.Doświad-
czeniakliniczneztąmetodąsąjakdotądniewiel-
kie,zwłaszczanieustalonooptymalnejdawkiicza-
sublokowaniacewkowegowydzielaniakreatyniny.
Wbardziejzaawansowanymokresieprzewlekłej
niewydolnościnerek(GFR25–30%normy)poleca
CHOROBYUKŁADUMOCZOWEGO
743
