Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34PROBLEMYKLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE
złożone,wśródktórychniehigienicznytrybżycia,niewłaściweodżywianiesięko-
bietyciężarnej,szkodliwewarunkipracy,czynnikiuwarunkowanegenetycznieitp.,
zazębiającsięwzajemniezinnyminiekorzystnymielementami(wtymtakżezpa-
leniempapierosów),mogązaburzaćrozwójzarodkalubpłoduijegoukładunerwo-
wego.
Niemaobecniewątpliwości,żetegorodzajuzakłóceniarozwojupowodują
takżeróżneśrodkichemiczne,wtymtakżeprzyjmowaneprzezkobietęciężarnąle-
ki.Niemalwszystkielekiprzenikająprzezbłonękosmkowąiprzedostająsiędo
krążeniapłodowego.SłuszniepodkreślaBręborowicz(1970),żepraktyczniekażdy
lekmożemiećdziałanieteratogenneidlategonienależystosowaćżadnychleków
wokresieorganogenezyzarodka,tj.wczasiepierwszych12tygodniciąży,
azwłaszczaod3do8tygodniaciąży.Wymienionyautorpodaje,żezewzględuna
częstewystępowaniewewczesnymokresieciążywymiotówistniejeryzykouszko-
dzeniazarodkanawetpozornienieszkodliwymilekami.
Zlekówdziałającychzdecydowanienegatywniewymieniasięprzedewszyst-
kimhormony.Kortykosteroidystosowanewpierwszychtygodniachciążypowodu-
jąwadyrozwojowezarodka,natomiaststosowanepodkoniecciążymogądoprowa-
dzićdozanikukorynadnerczy.Lekihipoglikemiczne,stosowaneprzezkobietęcię-
żarnąchorąnacukrzycę,mogąstanowićprzyczynęwadrozwojowychpłodu.
Problemtenomówionoszczegółowowrozdzialepoświęconymnoworodkowimat-
kichorejnacukrzycę.Lekistosowanewzwiązkuznadczynnościągruczołutarczo-
wegoukobietyciężarnejmogąpowodowaćzanikgruczołutarczowegoorazinne
wadyrozwojoweupłodu.
Działanieteratogennewokresierozwojuzarodkowegomajątakżelekistoso-
wanewleczeniunowotworów,antymetabolity(metotreksat,aminopteryna),chini-
na,fenytoina,alkaloidysporyszu,pochodnetestosteronu,steroidyanabolizujące,
gestageny,talidomid(Contergan),wdużychdawkachwitaminaD(MülleriSchö-
ber,1978).Wymienionelekimogąpowodowaćporonienialubwadyróżnychnarzą-
dówuzarodkaiupłodu,wtymtakżewadyośrodkowegoukładunerwowego.Leki
przyjmowaneprzezkobietęciężarnąmiędzy4a9miesiącemciążytakżedziałają
niekorzystnienapłód,jednakjużniewtakimstopniu,jakwewcześniejszymokre-
sieciąży.Lekipowodująceporonienie,objawydystrofiiwewnątrzmacicznej,obja-
wyuszkodzeniasłuchu,wzroku,układunerwowegotom.in.:atropina,chinina,
chlorochina(Resochin),kortyzon,prednizon,insulina,radioaktywnezwiązkijodu,
morfinaijejpochodne,nikotyna,fenacetyna,pirymetamina(Daraprim),rtęćwpo-
łączeniachorganicznych,alkaloidysporyszu,streptomycyna,kanamycyna,genta-
mycyna,tetracykliny,lekityreostatyczne,lekiwykrztuśnezawierającejod,doustne
środkiprzeciwcukrzycowe,niektóreantykoagulanty(warfaryna,dikumarol)iwiele
innych(MülleriSchöber,1978).
Wciąguostatnichlatopublikowanowielepracomawiającychtakżewpływal-
koholunarozwójpłodu.Taudetiwsp.(1979)opisalizespółalkoholizmupłodowe-
gouwcześniakaurodzonegow35tygodniużyciaprzez32-letniąmatkę,będącąod
6latprzewlekłąalkoholiczką.Urodzonedzieckowwiekunoworodkowymwyka-
zywałokarłowatość,wadęserca,zmianydysmorficzneczęścitwarzowejczaszki,
anomaliekostno-stawoweorazprzepuklinęśródpiersia.Wciągunastępnychmie-
sięcyżyciadzieckaobserwowanoznacznezahamowaniejegorozwojufizycznego
ipsychoruchowego.Taudetiwsp.(1979)podają,żezespółalkoholizmupłodowego
występujezczęstościąod1:200do1:400urodzeń.Najbardziejtypoweobjawy
