Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42Chorobygenetyczne
INNERODZAJEUWARUNKOWAŃCHORÓB
GENETYCZNYCH
Chorobyuwarunkowanemutacjamiwgenomie
mitochondrialnym
MutacjewobrębiemitochondrialnegoDNA(mtDNA)przejawiająsięzaburzeniem
procesówłańcuchaoddechowegokomórki.Zarównoliczbamitochondriówwko-
mórce,jakiliczbakopiimtDNAwmitochondriumzależąodzapotrzebowaniaener-
getycznegookreślonejkomórki.SumującysięefektmutacjimtDNAznajdujeswą
ekspresjęwtkankachodużymzapotrzebowaniuenergetycznym:układunerwowe-
go,układumięśniowego,gruczołówwydzielaniawewnętrznego.Dopodstawowych
cechdziedziczeniamitochondrialnego(pozamatczynymtokiemprzekazywania
mutacjimtDNApotomstwu)należyspecyficznośćtkankowainasilaniesięobjawów
chorobywrazzwiekiem.Objawykliniczneniektórychchoróbmitochondrialnychujaw-
niająsiędopierowtedy,gdyponad85%cząsteczekmtDNAzawierazmutowanąsek-
wencję.Jestwięckwestiączasu,kiedytakistanwkomórcezostanieosiągnięty.
Wykazano,żeszeregzwyrodnieniowychchoróbukładunerwowego,mięśnio-
wegoiendokrynnegojestspowodowanamutacjamiwgenachmitochondrialnego
DNA.Znanychjestobecnieokoło60choróbmitochondrialnych.Przykłademmogą
byćtakiechoroby,jak:padaczkamiokloniczna,dziedzicznyzaniknerwuwzrokowe-
gotypuLebera,zespółPearsonaczyporażenienerwówmięśnizewnętrznychoka
(zespółKearnsa-Sayreja).
Rodzicielskiepiętnogenomowe
Równocennośćinformacjigenetycznejotrzymywanejodmatkiiodojca,pozaróżni-
camidotyczącymichromosomówpłci,doniedawnaniebyłakwestionowana.Oka-
załosięjednak,żedlaprawidłowegorozwojuorganizmuważnejest,abyokreślona
informacjagenetycznabyłaojcowskiego,ainnamatczynegopochodzenia.Zjawisko
różnejekspresjigenów,zależnejodichpochodzeniarodzicielskiego,zostałonazwa-
nepiętnowaniemgenomowym(ang.genomicimprinting).Piętnowaniedotyczyokre-
ślonychgenówlubfragmentówchromosomów.Jaksięwydaje,jestmechanizmem
genetycznymregulującymekspresjęgenówzaangażowanychwprocesróżnicowa-
niairozwojuzarodka.Brakinformacjigenetycznejwokreślonymlocipochodzenia
ojcowskiegojestodpowiedzialnyzanastępującezespoływadgenetycznychczło-
wieka:Pradera-Willego(chromosom15q),kociegokrzyku(5p),Millera-Diekera
(17p),Wolfa-Hirschhorna(4p)czyWiedemanna-Beckwitha(11p).Brakwokreślo-
nymlociinformacjipochodzeniamatczynegoodpowiedzialnyjestzawystępowanie
zespołówAngelmana(15q),DiGeorgeja(22q)czyzespołuwłosowo-nosowo-palicz-
kowegotypuII(tricho-rhino-phalangealsyndrome)(8q).Defektwpiętnowaniuge-
nomowymwykazanotakżewszereguchoróbnowotworowych.
Mechanizmpiętnowaniagenomowegoniejestjeszczewpełniznany.Potwier-
dzeniezaburzeniawzorupiętnagenomowegojakomechanizmuodpowiedzialnego
zaujawnieniesięzmianchorobowychmożliwejestwyłączniezapomocąmetod
analizyDNAimetodcytogenetykimolekularnej.
