Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
samobójstwwpływajączynnikizewnętrzne
wstosunkudojednostki.Abytowyjaśnić,
posłużyłsięideąsolidarnościidwóchtypów
więzispołecznej:integracjispołecznejiregulacji
społecznej.Jegozdaniemprawdopodobieństwo
popełnieniasamobójstwaprzezosobysilnie
zintegrowanezgrupą,którychpragnienia
iaspiracjesąuregulowaneprzez
społeczne
stopniaintegracjiiregulacjilubichbraku
wyróżniłczterytypysamobójstw:
1.Samobójstwoegoistycznejestoznakąniskiej
2.Samobójstwoanomicznewynikazbraku
3.Samobójstwoaltruistycznezdarzasięwtedy,
integracjispołecznej.Dochodzidoniego,
gdyjednostkanieprzynależydogrupylubgdy
jejwięźzgrupąsłabniebądźulegazerwaniu.
Właśniesilnawięźzespołecznościąmoże
tłumaczyćniskiwskaźniksamobójstwwśród
katolików.Inaczejjestwśródprotestantów,
którymosobistaimoralnawolnośćkaże
„samotniestanąć”wobliczuBoga.Małżeństwo
chroniprzedsamobójstwem,gdyżwłącza
jednostkęwstabilnyukładspołeczny,osoba
samotnajestzaśbardziejodizolowanaod
społeczeństwa.Niższywskaźniksamobójstw
wczasiewojny−zdaniemDurkheima−
możebyćoznakąpodwyższonejintegracji
społecznejwstarciuzzewnętrznym
wrogiem.
regulacjispołecznych.Durkheimmyślał
tutajosytuacjianomii,czylizanikunorm
spowodowanymgwałtownązmianąlub
zachwianiemistniejącegoporządku
społecznego.Utrataprzezjednostkistałych
punktówodniesieniadlanormipragnień,
spowodowananaprzykładprzezzawirowania
wgospodarceczyprzejściaosobiste,takie
jakrozwód,możezaburzyćrównowagę
międzysytuacjążyciowąjednostekaich
pragnieniami.
gdyjednostkajestprzesadniezintegrowana
–więzyspołecznesązbytsilne–iinteres
społecznystawiaponadwłasnym.Wtakich
wypadkachsamobójstwostajesięofarą
wimię„wyższegocelu”.Przykładami
samobójcówaltruistycznychsąjapońscy
pilocikamikadzeczyislamscyzamachowcy-
samobójcy.Durkheimuważałtakie
samobójstwazatypowedlaspołeczeństw
tradycyjnych,wktórychprzeważasolidarność
mechaniczna.
,okazujesięmniejsze.Napodstawie
normy
4.Ostatnimtypemjestsamobójstwofatalistyczne.
wróżnychspołeczeństwach,alewdanym
społeczeństwiewykazująregularnośćwczasie.
WedługDurkheimastanowitodowód,żena
liczbęsamobójstwsystematyczniewpływają
czynnikispołeczne.Badaniewskaźników
samobójstwpokazuje,żewindywidualnych
działaniachmożnaodnaleźćogólnewzory
społeczne.
Krytyka
Odczasupublikacjistudiumosamobójstwie
spotkałosięzlicznymizarzutami,któredotyczyły
wszczególnościtego,żeDurkheimoparłswoje
badanienaofcjalnychdanychstatystycznych,
odrzuciłpozaspołeczneczynnikisamobójstwa
istarałsiępoddaćjednolitejklasyfkacji
wszystkierodzajesamobójstw.Niektórzy
krytycywskazywalirównież,żekoniecznejest
wyjaśnienieprocesówspołecznychzwiązanych
zgromadzeniemdanychnatematsamobójstw,
ponieważdefnicjeikryteriastosowaneprzez
lekarzysądowychwpływająnato,jakdużą
liczbęzgonówodnotowujesięjako
„samobójstwa”.Ztegopowoduznaczące
rozbieżnościwstatystykachsamobójstw
wposzczególnychkrajachmogąwynikać
niezróżnicwzachowaniachsamobójczych,
alezodmiennościpraktykstosowanych
przezkoronerówprzyrejestrowaniu
niewyjaśnionychśmierci.
Współczesneznaczenie
Mimotychuzasadnionychzarzutówdzieło
Durkheimajestzaliczanedoklasycznychprac
socjologicznych.Pomogłoonoukonstytuować
socjologięjakoodrębnądyscyplinę,posiadającą
własnyprzedmiot,amianowiciebadaniefaktów
społecznych.PrzedstawionewSamobójstwie
fundamentalnezałożenieDurkheimapozostaje
aktualne:nawetpozornietakosobistyakt,
jaksamobójstwo,wymagainterpretacji
socjologicznej,którawykraczapozabadania
skoncentrowanejedynienaindywidualnych
motywach.
ChociażzdaniemDurkheimawspółcześnie
praktycznieononiewystępuje,tojednakdaje
sięwyróżnićjakoefektnadmiernejregulacji
społecznej,wsytuacjigdyjednostkę
przytłaczapoczuciebezsilnościwobeclosu
lubspołeczeństwa.
Wskaźnikisamobójstwsąodmienne
Rozwójmyślisocjologicznej
17
