Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Funkcjonalizm
Funkcjonalizm
Wrozdziale3bardziejszczegółowo
omówimynajważniejszepodejścia
teoretyczneiprzyjrzymysięrozwojowi
teoriisocjologicznejwXXwieku.
zakłada,żeposzczególneele-
Podstawąrównowagijestkonsensmoral-
ny.NaprzykładDurkheimuważał,żereli-
giaprzyczyniasiędoutrzymaniaspójności
społeczeństwa,ponieważutwierdzaludzi
wprzestrzeganiupodstawowychwartości
społecznych.
funkcjonalistycznabyłagłównątradycją
AżdolatsześćdziesiątychXXwiekumyśl
Rozwójmyślisocjologicznej
23
mentyzłożonegosystemu,jakimjestspołe-
teoretycznąwsocjologii,szczególnieame-
czeństwo,współdziałajązesobą,tworząc
rykańskiej.Dwajjejnajznakomitsiprzedsta-
stabilną,zgranącałość.Zgodnieztymza-
wiciele,TalcottParsons(1902–1979)iRobert
łożeniemuprawianiesocjologiipowinno
K.Merton(1910–2003),zaczerpnęliwiele
polegaćnabadaniuróżnychelementówspo-
zkoncepcjiDurkheima.Szczególniewpły-
łeczeństwawichwzajemnymstosunkuoraz
wowaokazałasięMertonowskawersjafunk-
wstosunkudospołeczeństwajakocałości.
cjonalizmu.Mertonwprowadziłrozróżnienie
Naprzykładwierzeniaiobyczajereligijne
funkcjijawnychiukrytych.
Funkcjejawne
to
danegospołeczeństwamożemyanalizować,
funkcjeuświadomioneizamierzoneprzez
wskazującnaichodniesieniadoinnych
uczestnikówokreślonegorodzajudziałalno-
instytucjispołecznych,gdyżposzczególne
ścispołecznej.
Funkcjeukryte
tokonsekwen-
dziedzinyżyciaspołecznegosązesobąściś-
cjedziałalności,którychjejuczestnicynie
lepowiązane.
sąświadomi.Abyzilustrowaćtorozróżnie-
Badaniefunkcjidanejpraktykiczyinsty-
nie,Mertonodwołałsiędoprzykładutańca
tucjispołecznejpoleganaanaliziesposobu,
deszczuwykonywanegoprzezplemięIndian
wjakitapraktykaczyinstytucjaprzyczynia
HopizArizonyiNowegoMeksykuwStanach
siędotrwaniaspołeczeństwa.Funkcjonali-
Zjednoczonych.Hopiorganizujątęceremo-
ści,międzyinnymiComteiDurkheim,nie-
nięiuczestnicząwniej,ponieważwierzą,
rzadkoposługiwalisięanalogiąorganiczną
żesprowadzionadeszcz,któregopotrzebu-
iporównywalifunkcjonowaniespołeczeń-
jąichuprawy(funkcjajawna).Alezdaniem
stwadofunkcjonowaniażywegoorganizmu.
Mertona,którynawiązujetudoteoriireligii
Wedługnichposzczególneelementyspo-
Durkheima,taniecdeszczuprzyczyniasię
łeczeństwawspółpracujązesobądladobra
równieżdowzmocnieniaspójnościspo-
społeczeństwajakocałości,podobniejak
łeczeństwaHopi(funkcjaukryta).Według
częściludzkiegociała.Żebyzrozumiećdzia-
Mertonawyjaśnianiesocjologicznepolega
łanieorganufizycznego,naprzykładserca,
wdużejmierzenaodkrywaniuukrytych
musimywiedzieć,cołączygozinnymiczę-
funkcjidziałańiinstytucjispołecznych.
ściamiciała.Sercepompujekrewdocałego
Mertonodróżniłtakżefunkcjeod
dys-
organizmu,przezcoodgrywazasadnicząrolę
funkcji
.Poszukiwaniedysfunkcjonalnych
wutrzymywaniugoprzyżyciu.Podobniece-
aspektówzachowaniaspołecznegooznacza
lemanalizyfunkcjidanegoelementuspołe-
skupieniesięnatychcechachżyciaspołecz-
czeństwajestokreśleniejegoroliwpodtrzy-
nego,którepodważająistniejącyporządek.
maniuistnieniaizdrowiaspołeczeństwa.
Przekonanie,żereligiajestzawszefunk-
Funkcjonalizmpodkreślaznaczenie
kon-
cjonalnaiżeprzyczyniasięwyłączniedo
sensumoralnego
wutrzymaniuporządku
wzmocnieniaspójnościspołecznej,okazuje
istabilnościspołecznej.Zkonsensemmoral-
siębłędne.Kiedydwiegrupyopowiadająsię
nymmamydoczynieniawtedy,gdywiększa
zadwiemaróżnymireligiamialbodwiema
częśćspołeczeństwapodzielatesamewar-
różnymiwersjamitejsamejreligii,możeto
tości.Zdaniemfunkcjonalistówporządek
prowadzićdopoważnychkonfliktówspo-
irównowagaspołecznatostannormalny.
łecznych,powodującdalekoidącyrozkład
