Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
86
Teorieiperspektywysocjologiczne
Weberiprzedstawicieleinterakcjonizmu
symbolicznegopodkreślajączynny,twór-
czyaspektludzkiegodziałania.Inni-jak
Durkheimifunkcjonaliści-kładąnacisk
naograniczenianaszychdziałańprzez
czynnikispołeczne.
2.Drugidylematteoretycznydotyczykwestii
konsensuikonfliktuspołecznego.Jakwi-
dzieliśmy,niektóreperspektywysocjolo-
giczne–wtymfunkcjonalizm–podkreślają
naturalnyporządekiharmonięspołeczną.
Zwolennicytegostanowiskauważajątrwa-
nieikonsensspołecznyzanajbardziejoczy-
wistącechęspołeczeństwa,bezwzględuna
skalęzachodzącychwnimzmian.Inniso-
cjologowienatomiast,zwłaszczamarksiści,
zwracająuwagęnawszechobecnekonflikty
społeczne.Ichzdaniemspołeczeństwasą
rozdzieranepodziałami,napięciamiizma-
ganiami,aprzekonanie,żeludzienaogół
żyjązesobąwzgodzie,toiluzja.Nawetje-
śliniedochodzidootwartychkonfrontacji,
tonadalistniejągłębokiekonfliktyintere-
sów,którewkażdejchwilimogąprzybrać
postaćotwartejwalki.
3.Trzecipodstawowydylematteoretyczny
rzadkopojawiasięwugruntowanychtra-
dycjachdyscypliny,aleniemożnagolek-
ceważyć.Dotyczyontego,wjakisposób
włączyćdoanalizysocjologicznejkwestię
płcikulturowej.Jakmogliśmyzauważyć
wrozdziale1,uznanitwórcypodwalinso-
cjologiibylimężczyznamiiwichpracach
fakt,żeludziedzieląsięnapłcie,nieznaj-
dowałpraktycznieżadnegoodzwierciedle-
nia.Nawetkobietyuprawiającesocjologię
doniedawnapomijanomilczeniem.Isto-
tyludzkie,którepojawiająsięwpracach
pierwszychsocjologów,sąjakbyUbezpłcio-
we”–toabstrakcyjniUaktorzy”,anieko-
bietyimężczyźni.Braknampodstaw,by
kwestiedotyczącepłcikulturowejodnieść
doistniejącegodorobkudyscyplinyidla-
tegojesttochybanajtrudniejszyproblem,
zjakimborykasiędziśteoriasocjologiczna.
Jedenznajpoważniejszychdylematówzwią-
zanychzkwestiąpłcikulturowejbrzmi:
czypowinniśmyuczynićpłećkulturową
ogólnąkategoriąmyślisocjologicznej,czy
przeciwnie,kwestiezwiązanezpłciąna-
leżałobyraczejanalizować,sprowadzając
jedospecyficznychczynnikówkształ-
tującychzachowaniakobietimężczyzn
wokreślonychwarunkach?Innymisłowy,
czyistniejącechytożsamościizachowań
różniącekobietyimężczyzn(podwzglę-
demtożsamościizachowania)wkażdej
kulturze,czyteżmożekulturoweodmien-
nościmiędzypłciamiwynikajązinnych
różnicspołecznych(naprzykładklaso-
wych)?
4.Czwartyproblemdotyczynietylesamych
ogólnychcechludzkichzachowańispołe-
czeństw,ilespecyfikinowoczesnegoroz-
wojuspołecznego.Wiążesięzczynnikami,
którewpłynęłynapowstanieicharakter
nowoczesnychspołeczeństw,iwynika
zrozbieżnościmiędzymarksowskimianie-
marksowskimiinterpretacjamitegozagad-
nienia.Istotaproblemujestnastępująca:
wjakimstopniunowoczesnyświatzostał
ukształtowanyprzezwyróżnioneprzez
Marksaczynnikiekonomiczne–wszcze-
gólnościgospodarkękapitalistyczną–wja-
kimnatomiastrozwójspołeczeństwwepo-
cenowoczesnejkształtowałyinneczynniki
(społeczne,polityczneikulturowe)?
Teczteryproblemymajątakdużeznacze-
niewewspółczesnejteoriisocjologicznej,że
wartobliżejpoznaćniektórezidei,którym
dałypoczątek.
Strukturaspołecznaaludzkie
działanie
WażnymwątkiemrozwijanymprzezDurk-
heima,apóźniejprzezwieluinnychsocjo-
logów,jest
przymusspołeczny
wywierany
nanaszedziałaniaprzezspołeczeństwa,
doktórychnależymy.ZdaniemDurkheima
społeczeństwomapierwszeństwoprzedjed-
nostką.Społeczeństwotoznaczniewięcej
niżsumajednostkowychdziałań–maono
swojąUtwardość”iUtrwałość”porównywalne
zmaterialnymśrodowiskiemżyciaczłowieka.
