Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozumieniezwiązkówprzyczynowo-skutkowych
przyczynoweodnieprzyczynowych.Na
przykładbadaczezajmującysięrozwojem
dzieckatwierdzą,żeistniejezwiązekprzy-
czynowymiędzypozbawieniemgoopieki
matkiapoważnymizaburzeniamiosobowo-
ściwdorosłymżyciu.(Mowatuoodseparo-
waniuniemowlęciaodmatkinaokreskilku
miesięcylubdłuższy.)Jaksprawdzić,czy
rzeczywiściebrakmatkiprowadzidopóź-
niejszychzaburzeńosobowości?Możnato
zrobić,eliminującinnemożliweprzyczyny,
któremogłybypowodowaćtakąkorelację.
Jednazsytuacji,wjakiejdzieckojestpo-
zbawioneopiekimatki,todługahospitaliza-
cja,podczasktórejzostajeonooddzieloneod
rodziców.Aleczyrzeczywiścieprzywiązanie
domatkijesttakistotnymczynnikiem?Być
możemiłośćiopiekazestronyinnychosób
wzupełnościwystarczyłyby,żebydziecko
wykształciłostabilnąosobowość.Abyzbadać
temożliwezwiązkiprzyczynowe,musimy
porównaćprzypadkidziecipozbawionych
jakiejkolwiekstałejopiekizprzypadkami
dzieciodseparowanychodmatek,leczoto-
czonychczułościąiopiekąprzezinnychlu-
dzi.Jeżeliokażesię,żepoważnezaburzenia
osobowościwystępująwpierwszejgrupie,
natomiastwdrugiejnie,tobędziemożna
uznać,żebardzoważnajestczyjaśsystema-
tycznaopiekanadmałymdzieckiem,nieko-
nieczniezaśobecnośćmatki.Istotnie,dzieci
staleotoczoneczułąopieką–niekoniecznie
matczyną–rozwijająsięnormalnie.
Socjologówmogąinteresowaćpowody,dla
którychjednedziecipaląpapierosy,ainne–
nie.Ustaleniezwiązkówprzyczynowychmiędzy
różnymiwchodzącymiwgręczynnikamimoże
jednakokazaćsiętrudne.
trudnobynambyłoodnaleźćjakiekolwiek
prawdziwezwiązki.Poprostuniewiedzieli-
byśmy,czegoszukać.
Długahistoriabadańnadpaleniemira-
kiempłucjestdobrymprzykłademtego,jak
trudnostwierdzićistnieniezwiązkuprzyczy-
nowego,zktóregowynikakorelacja.Badania
zgodniepotwierdzająsilnąkorelacjęmiędzy
tymidwiemazmiennymi.Palaczeczęściejniż
osobyniepalącezapadająnarakapłuc,aim
więcejpalą,tymbardziejsąnarażeninaza-
chorowanie.Tękorelacjęmożnateżwyobra-
zićsobiewinnysposób.Znacznyodsetek
chorychnarakapłucstanowiąpalaczelub
Ustalanieprzyczyn
Danąkorelacjęmożnatłumaczyćwieloma
przyczynami.Skądmamywiedzieć,czyod-
naleźliśmywszystkie?Otóżtakiejpewności
niezyskamynigdy.Gdybyśmymielispraw-
dzićkażdyczynnik,jakimógłbywpływać
nakorelację,toniebylibyśmywstanie
przeprowadzićizinterpretowaćwyników
żadnegobadania.Ustalaniezwiązkówprzy-
czynowychnajczęściejopierasięnadotych-
czasowychbadaniachwdanejdziedzinie.
Bezjakichśzałożeńcodostojącychzadaną
korelacją
mechanizmów
przyczynowych
47
