Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
1.Kłopotyzokreśleniemzakresuzainteresowańantropologii
19
notowaćzezdumieniemizaskoczeniemto,czegoniebyłwstanieprzewi-
dzieć.”(Mead1986:3:8).
Dordzeniaantropologiiniektórzychcąwłączyćtakżetradycyjnąskłon-
nośćdoniektórychtechnikbadawczych,przedewszystkimjakościowych.
Określoneproblemyczyzagadnieniabadawcze,któremożepodejmować
zarównoantropologia,jakisocjologianarzucająspecyficznąoptykę,acoza
tymidzie–równieżpewnemetodyitechnikibadań.Ktoś,ktobadazpunk-
tuwidzeniajakiejkolwiekdyscyplinynaukowejproblemydotyczącemałej
zbiorowościRomówwlokalnejspołecznościwiejskiej,niemożeodwołaćsię
dometodysondażu,choćbybyłdoniejnajbardziejprzyzwyczajonyiprzeko-
nanyojejużyteczności,ponieważtakametodaniepozwoli,zwieluwzglę-
dów,dotrzećdoskrywanejprzedobcymihierarchiiwartości,dozacho-
wanychtradycji,doobowiązującychwgrupienorm.Dlategoteżskłonna
jestemwykluczyćokreślonetechnikibadawczezezbiorurdzennychidei
antropologii.
Ważnącechąantropologiijesttakżepostrzeganiejejjakodyscyplinyma-
jącejistotneoddziaływaniespołeczne;bywaonaniekiedyokreślanajakona-
ukaszczególniewyzwalająca.Maonauwalniaćodstereotypówetnicznych,
przesądówrasowychiuprzedzeńnarodowych;marodzićtolerancjęwstosun-
kudoodmiennościisprzyjaćpluralizmowiprzezafirmacjękulturowejróżno-
rodnościczłowiekajakowartościpozytywnej.Tęwyzwalającąfunkcjęantro-
pologiapełnidziękiintensywnemuupowszechnianiupoglądówiprądówmy-
ślowychpojawiającychwciągujejhistorii,którestopniowozaczynająwpły-
waćnadziałaniapolitykówikształtobowiązującychsystemówprawnych.
Interesującejestwzwiązkuztymto,żesposóbuprawianiaantropologii,jej
podstawowezałożeniaidogmaty,możnauznaćzadoskonaływykładnikpew-
nychzalążkowychtendencjiumysłowych,którepojawiałysięwposzczegól-
nychokresachrozwojucywilizacjieuropejskiejiamerykańskiej.Antropologia
funkcjonowałazawszenagruncieokreślonegospołeczeństwa,wnimznajdo-
wałosięjejzaplecze,zniegoczerpałaswojewartościizałożenia.Zmiany
wobrębieantropologiimożnazatemtraktowaćjakodobrywskaźnikprze-
mianświatopoglądowychwposzczególnychokresachrozwojunaszejkultury;
zarazempojawiająsięwobrębietejdyscyplinytendencjeumysłowe,zrazueli-
tarne,którenastępniezwiększająswójzasięgoddziaływanianaszerszekręgi
społeczne.Naprzykład,ideerelatywizmuipluralizmukulturowego,któreza-
kiełkowaływkońcuXIXw.wumysłachniewielubadaczy,jużkilkadziesiątlat
późniejweszłynastałedojęzykaobowiązującegopolityków,abyjeszczepóź-
niejtrafićdoumysłówszerszychkręgówspołecznych.Ważnymzadanieman-
tropologiijestzatemwprowadzaniedodoświadczeniaodbiorcówjejdzieł
wiedzyoróżnorodnościludzkiej,któramożemodyfikowaćpostawywobec
kulturowejobcości.
Wmoimodczuciuantropologiaposiadajednakżewswoimrdzeniuparę
idei,któremającharakteralbotwierdzeńofaktach,albodyrektywmetodolo-
