Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zniewolonychnarodówżyjącychwjejgranicach.WMyślachnowoczesnego
PolakaDmowskiegozostałazapisanawizjauformowanianaideologicz-
nienowychpodstawachwięzinarodowej.Tanowairadykalnawswoich
rozwiązaniachkoncepcjadocierałajednakprawiewyłączniedoelitspo-
łeczeństwapolskiego.Zapowiadającprzekreślenieprzeżytkówdawnych
podziałówstanowych,dawałaszansęukształtowaniasięnaroduzdolnego
dorealizacjiswychegoistyczniedefiniowanychcelów.Wszystkieproble-
myzwiązanezpozostałymielementamiprogramupolskichnacjonalistów,
wtymszczególniestosunekdomniejszościnarodowychiprzekonanie
oekskluzywnościwłasnegoprogramupolitycznego,byłytylkowynikiem
tejkoncepcji,wsposóbnaturalnykonfliktującymobózendeckizwszyst-
kimiinnymiugrupowaniami.
Wybuchwojny,przyakceptacjistanowiskaprorosyjskiego,spowodo-
wałpopierwszychzwycięstwachniemieckichszybkieprzejścieendecji
napozycjepasywistyczne.ZagrożeniedlanarodupolskiegozestronyCe-
sarstwaNiemieckiego,postrzeganeprzezDmowskiegojakonajbardziej
groźne,aprzytymwspieranieprzezAustrięiNiemcysocjalistówpol-
skichzmusiłoNarodowychDemokratówdorezygnacjizangażowaniasię
wczynnądziałalnośćpolityczną.CałanadziejaDmowskiegoopierałasię
naoczekiwaniu,żedojdziedoklęskiNiemiec.Narzucenietegorozwią-
zaniadziałaczomendeckimwewszystkichzaborachokazałosięjednak
niemożliwe.MimowspólnychkonferencjiLigiNarodowejwtejsprawie,
odbywającychsięwlatach1912–1914,nadziejenawypracowaniewspól-
negostanowiskaokazałysięzłudne,szczególniezewzględunapostawę
politykówgalicyjskich,którzy,ulegającnastrojomspołecznymwpierw-
szymokresiewojny,zostalizmuszenidoakceptacjizaangażowaniasiępo
stronieAustrii.
1.1.6.SocjaliścianiepodległośćPolski
Prawiejednocześniezukształtowaniemsięruchunacjonalistycznegona
ziemiachpolskichzaczęłytworzyćsiętakżeugrupowaniasocjalistyczne.
polscysocjaliści
Mimowwiększościrolniczegocharakteruziempolskichjedyniezwy-
spoworozrzuconymiośrodkamiprzemysłowymi,idearówności,zgodna
zhasłamipolskiegoruchudemokratycznego,sięgającegoczasówTadeu-
szaKościuszki,JarosławaDąbrowskiegoiBolesławaLimanowskiego,dość
szybkookazałasięnadwyrazpopularnanietylkowwymiarzespołecz-
nym,aleinarodowym.Wprzededniuwybuchuwojnypolscysocjaliści
bylijużjednakgłębokopodzielenizarównoprogramowo,jakiorganiza-
cyjnie.WypracowananakongresachIIMiędzynarodówkizasadaodrzuce-
niawojnyimperialistycznej,zaakceptowanaprzezdwieniewielkiepartie
reprezentującetzw.rewolucyjnąorientacjęwpolskimruchurobotniczym,
SocjaldemokracjęKrólestwaPolskiegoiLitwyorazPPS-Lewicę,okazała
31