Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałII.Historiaodpowiedzialnościkarnej-jejzałożeniaisposobyrealizacji
43
określeniawustawiegórnejidolnejgranicyustawowegozagrożenia(karywzględnie
oznaczone).Okazałosię,żeróżnorodnośćsprawisprawcówpowoduje,żekonieczna
jestindywidualizacjakar.
1.6.Początkikarypozbawieniawolności
Luminarzeoświeceniaproponowalikarępozbawieniapołączonązobowiązkiem
pracywięźniówjakoalternatywędlaówczesnychkarpostrzeganychjakookrutne
inieskuteczne.Wartowzwiązkuztymsobieuświadomić,żeprzedkońcemXVIIIw.
karapozbawieniawolnościbyławzasadzienieznanajakokarakryminalna.Dawniej
funkcjonowało,coprawda,osadzeniewwieżylublochu,alewykorzystywanegłówniedo
umieszczeniatamsprawcywoczekiwaniunawyroklubwykonaniekary.Rzadziejmiej-
scatesłużyłydoosadzeniaosób,którezróżnychpowodówbyłyniewygodnedlawładcy
czyrodziny,aniechcianoichzabijać.PonadtowAngliijużodXIIw.funkcjonowało
więzieniezadługi(pierwszewLondynie,przyFleetStreet).Jednakitainstytucjaniebyła
karąkryminalną,tylkojednymześrodkówegzekucjiprywatnoprawnychnależności.
WXVIw.zaczęływEuropiepowstawaćtzw.domypracy,późniejzwaneteżdomami
poprawy.PierwszyutworzonowLondynie,wdawnymkrólewskimpałacuBridewell,
jakomiejscesłużącewychowaniuwłóczęgówikobiettrudniącychsięprostytucją.Osta-
tecznieBridewellstałsiępołączeniemprzytułkuiwięzienia,wktórymosadzenimieli
byćwychowywaniprzezpracęorazuczyćsięzawodu.Obowiązywałdośćsurowyrygor.
Napowitaniekażdejosadzonejkobiecieidzieckuwymierzano12batów.W1576r.
zdecydowano,żedomypracywstyluBridewellmająpowstaćwkażdymangielskim
hrabstwie.Niestety,wkrótcedomytestałysięprzeludnione,niedoinwestowaneinieco
zapomnianeprzezwładzęorazopiniępubliczną.
Lepiejporadziłysobieichniderlandzkieodpowiedniki.WpowstałychwAmsterdamie
podkoniecXVIw.męskimRasphuisiżeńskimSpinhuisprowadzonowychowanie
przezpracęorazedukacjęipraktykęreligijną.Podejmowanopierwszepróbysegregacji
osadzonych,np.separującnieletnichodpozostałych.Zewzględunadobrąorganizację
podobnedomyzaczętozakładaćwinnycheuropejskichmiastach,choćoczywiścienie
byłtoruchmasowy.Wdomachpracymożnaupatrywaćpoczątkówwspółczesnego
więziennictwa.
WkodyfikacjachkarnychkońcaXVIIIw.powszechniepojawiłasiękarapozbawienia
wolności.Ówczesnewięzieniabyłyjednakwzasadziewyłączniemiejscemprzetrzymy-
waniaosadzonych.Panowaływnichbardzozłewarunkibytowe,szerzyłysięchoroby,
śmiertelnośćbyładuża.Penitencjarystykanieistniała.Dopierozaczęłysiępojawiać
pierwszeprogramyoddziaływanianawięźniów.Najstarszymprogramemtakiegood-
działywaniajesttzw.systemcelkowy,stawiającynaodosobnieniewięźniówpoprzez