Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałIV.Naukipowiązanezprawemkarnym
67
RozdziałIV
NAUKIPOWIĄZANEZPRAWEMKARNYM
Przepisyprawakarnegoodnosząsiędowszystkichobszarówludzkiegofunkcjonowa-
nia,ponieważczłowiekdopuszczasięczynówuznanychzaniepożądanewewszelkich
przejawachswejaktywności.Wtensposóbkarnoprawnareakcjaingerujem.in.wrelacje
rodzinne(np.wprzypadkuniealimentacji),pracownicze(np.wprzypadkuuporczy-
wegonaruszaniaprawpracowniczych)czygospodarcze(np.wprzypadkuoszustwa).
Czynyzabronioneprzewidzianezostałyteżwustawachobardzospecyficznymprofilu,
np.wustawiez3.07.2002r.-Prawolotnicze1czywustawiez29.11.2000r.-Prawo
atomowe2.Tooznacza,żenaetapiestanowieniaprawakarnego,apotemjegostosowania
wymaganewiadomościszczególnepraktyczniezkażdejdziedzinynauki.Niemniej
itakieobszarywiedzy,którezprawemkarnympowiązaneniezwyklesilnie.
Kryminologiatonaukaoprzestępstwieiprzestępczościjakozjawiskuspołecz-
nym.Wobszarzejejzainteresowańtakżesprawcaiśrodkikontrolispołecz-
nej(sformalizowane,np.prawo,iniesformalizowane,np.relacjesąsiedzkie)wobec
zachowańdewiacyjnych.Kryminolodzybadająnasilenieprzestępczości,jejrodzaje,
atakżejejprzyczynyiuwarunkowania.Zkryminologiizostaławyodrębnionawikty-
mologia-naukaoofierze,którazajmujesiętypologiąofiar,rodzajamipokrzywdzenia,
roląpokrzywdzonegowczyniezabronionym,jakrównieżprawnymimożliwościami
naprawieniaszkodywyrządzonejprzestępstwemorazformamirozwiązaniakonfliktu
międzysprawcąapokrzywdzonym.
Wiktymologiawykazujesilnyzwiązekzesprawiedliwościąnaprawcząimediacją
wsprawachkarnych(zob.częśćtrzecia,rozdziałVI,pkt3nMediacjewsprawach
karnych”).
Ustawodawcanaetapiepodejmowaniadecyzjiokryminalizacji/penalizacji(czyliuzna-
niadanegozachowaniazaczynzabroniony/karany)lubdekryminalizacji/depenalizacji
(czyliuznania,żeczyndotychczaszabroniony/karanyjużtakiejcechynieposiada),
1Dz.U.z2022r.poz.1235zezm.
2Dz.U.z2021r.poz.1941zezm.