Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
E.Nowicka,
Ś
wiatcz
ł
owieka–
ś
wiatkultury,Warszawa2009
ISBN978-83-01-15936-8,©byWNPWN2006
2.Osobliwościprzedmiotubadańantropologii
35
pologów,żeichdomena,wprzeciwieństwiedoinnychdyscyplinzajmujących
sięsprawamiludzkimi,niestraciłanigdyzoczuobrazuczłowiekajakobioso-
cjokulturowejcałości.Istotnie,wszczegółowych,wyspecjalizowanychdzie-
dzinachnaukispojrzeniecałościoweznikaczęściejniżwantropologii.Nie
znaczytooczywiście,żesocjologowie,historycyczypsychologowieniedo-
strzegalicałościowegocharakterużycialudzkiego,aletylkowobrębieantro-
pologiiznajdujetoodzwierciedleniewpraktycebadawczejiwsystemie
nauczania.Adepcibodajżadnejinnejnaukizajmującejsiębiologią,kulturączy
życiemspołecznymczłowiekanieotrzymująwykształceniatakwielokierunko-
wego–łączącegowiedzęzzakresutrzechwymienionychaspektówczłowie-
czeństwa.Programynauczania,atakżebadaniaantropologówkoncentrująsię
nakulturzejakowytworzeczłowieka,rozumianymjakoefektsplotuzarazem
cechbiologicznych,oddziaływaniaśrodowiska,jakiżyciaspołecznego.
Zprzedstawionychjużpowodówantropologięmożemynazwaćnauką
okulturze.Nagruncieantropologiikulturanigdyniepojawiałasięjednak
jakowytwórwyabstrahowany,oderwanyodczłowiekajakoistotybiologicz-
nej,żyjącejwokreślonymśrodowiskunaturalnymispołecznym.Antropolo-
gowiechętniejiczęściejanalizujązjawiskakulturywzwiązkuzczłowiekiem
–istotąmyślącą,przeżywającą,odczuwającą,cierpiącą,nienawidzącą.Sąbo-
wiemnauczenidostrzegaćfakt,żetylkodziękitymprzeżyciom,rodzącymsię
wokreślonychsytuacjachspołecznych,przedmiotyiwydarzenianabierają
sensukulturowego.Socjologianiewątpliwiewwiększymstopniupomijabio-
logicznyaspektżyciaczłowieka,abstrahującodjegocielesnychiśrodowisko-
wychuwarunkowań.Lingwistykaskupiasiętylkonajednymtypiewytworów
kulturowych,amianowicienajęzyku.Ekonomiabadaokreślonądziedzinę
kultury–gospodarkę.Psychologiakoncentrujesięnamechanizmachdziałania
psychikiludzkiej.Antropologiastarasięuwzględnićwszystkieteaspektyjako
składającesięnatreśćkulturybędącejspecyficznącechągatunkuludzkiego.
Wzwiązkuztym,niektórzybadaczestawiająprzedantropologią–niebez
słuszności–zadaniekoordynowaniaiintegrowaniawiedzyuzyskiwanejprzez
rozmaiteszczegółowedyscyplinyzajmującesięczłowiekiem.AlfredL.Kro-
ebertwierdził,naprzykład,żeantropologiajakoogólna,niewyspecjalizowa-
nanaukaoczłowiekumożedaćskoordynowanąkoncepcjęczłowieka.Nie
zastąpiszczegółowychnaukwichfunkcjiinformacyjnejanianalitycznej,ale
możedaćpewienobrazcałościowy,któregoinnenaukiniesąwstaniestwo-
rzyć.ZdaniemKroebera,antropologwprawdzienigdyniebędzietakdobrze
znałChin,jaksinolog,nigdyniebędzietakdobrzerozumiałmechanizmucen,
jakekonomista,aprocesówdziedziczeniajakbiolog,będziejednakrozumiał
lepiejodnichwszystkichszerszepowiązania,któreuchodząuwagispecjali-
stów.Będziewstaniedostrzecszerszykontekstcywilizacjichińskiejczydzia-
łaniecennatleszerszegomechanizmuekonomicznego.Uwagaantropologa
jestbowiemzwróconagłównienaszerszepowiązaniacechczłowiekaijego,
wszelkiegorodzaju,wytworów.WswoimstudiumWyjaÊnieniaprzyczynige-
