Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WIEKIX–XV.ŚREDNIOWIECZEIPRERENESANS
50
wykładających,abykażdazosobnamiałaprzynajmniejjednegowykładowcę;[ł].Dobrzeiuczci-
wiewinninauczycielewykładaćswojąwiedzęstudentom,czytającimksiążkiiwyjaśniającich
treść,jaknajlepiejtylkopotrafią.
Partidasegunda(título31,leyes1–11),za:ALH(X–XV),s.77–78.
Zdumiewającyjestzakresprojektów,jakiepowstawałypodkierunkiemAlfonsa
XMądrego.Wszystkiedotykajązasadniczychdlafunkcjonowaniapaństwakwestii,
pokazującgłębokizamysłnaukowychdziałańkróla.Zainteresowanieastronomią
iastrologiąwśredniowieczuwyrastałobowiemzprzekonaniaowpływiegwiazd
nażycieludzi.Pracehistoriograficzne–spisywanewjęzykuhiszpańskim,aniepo
łacinie–miałypodstawoweznaczeniedlakreowaniatożsamościwspólnoty,przy
czymAlfonsXijegowspółpracownicyodeszliodmodelureprezentowanegoprzez
średniowiecznychkronikarzypiszącychpołacinie,którzyidentyfikowalihistorię
HiszpaniizdziejamiWizygotów(m.in.LucasdeTuy
,ChroniconMundi,ok.1236;
RodrigoJiménezdeRada,DerebusHispaniae,znanatakżepodtytułemHistoria
Gothica,ok.1243).
AmbicjątwórcówEstoriadeEspañabyłoprzedstawienienietylkobiografiiwład-
ców,alewszystkichwydarzeń,jakiezachowanowprzekazachpisanychiustnych,
dlategoteżopróczpisanychźródełłacińskichkorzystanotakżezhiszpańskichpie-
śniepickich(niektórezhiszpańskichcantaresdegestazostałyzrekonstruowanewła-
śnienapodstawiezapisuDprozą”wkronikachAlfonsa)orazzkronikarabskich.
GeneralEstoriamiałaobjąćdziejeodstworzeniaświatapopanowanieAlfonsa,który
–dodajmynamarginesie–pretendowałdotytułuCesarzaRzymskiego,wpisując
sięświadomieidumniewformułętranslatioimperii,czylisilnieodczuwanejprzez
chrześcijańskichwładcówEuropyciągłościdziedzictwaRzymuiłącznościztrady-
cjąstarożytności.WGeneralEstoriamożnaznaleźćfundamentalnądeklaracjędo-
tyczącąkwestiiautorstwadzieł,jakiepowstawaływkrólewskimskryptorium:Dtak
teżwielerazypowtarzamy,żekrólpiszeksiążkę[elreyfazeunlibro]niedlatego,że
spisujejąwłasnymirękoma,leczponieważukładajejtreść,ipoprawiają,iujednoli-
ca,idoskonali,ipokazujesposób,jakmapowstawać,itakteżjąpiszeten,któremu
[król]nakazał;aleztegowłaśniepowodumówimy,żekrólpiszeksiążkę[elreyfaze
ellibro]”(AlfonsoX,GeneralEstoria,za:HLE1,s.613).
Nauwagęzasługujesposób,wjakiAlfonskreujemitzałożycielskiHiszpanii,na-
wiązującdoobecnościHerkulesanaPółwyspieIberyjskim.Wtworzonychpodjego
kierunkiemdziełachhistoriograficznychHispán,legendarnywładcaniegdysiejszej
Iberii,zostałprzedstawionyjakowspółtowarzysziwychowanekgreckiegoherosa.
Odjegoimienianazwanokrainępoddanąjegorządom–Hispania.Tekstkroniki
podkreślałzwiązekczasówwspółczesnychzprzeszłością:Hispánmiałjakobykazać
zbudowaćakweduktwSegowii,którykrólAlfonsodnowiłiprzywróciłdoużytku,
Dabyznowuwodaspływałanimdomiasta”(za:HCLE1,194).Dziełahistoryczne
Alfonsaniezostałyukończone,niemniejjednakodegrałyfundamentalnąrolęnie
tylkowhistoriografiihiszpańskiej,leczrównież–zewzględunarodzajizasięg