Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
23
PoczątkowoBismarckchciałosłabienianiemieckiegokatolicyzmuwzgodzie
zpapiestwem.Wydawałomusięmożliwepogodzenieultramontanizmuzochroną
zasadmonarchistycznychikonserwatywnych.Koncepcjataokazałasięjednak
chybionaidozerwaniarządupruskiegozkuriąrzymskądoszłowgrudniu1874r.
TymczasemnastąpiłaznaczącapoprawarelacjimiędzypapiestwemaPetersburgiem.
Pierwszeoznakiociepleniapojawiłysięjużnapoczątku1872r.Potemdoszło
dopewnychperturbacji,alewiosną1875r.zawartopołowicznąugodę.Rozwiałoto
nadziejeBismarckanawspółpracęzPetersburgiemwtejsprawie.Byłotozjego
punktuwidzeniatymbardziejdojmujące,żewzachodnichguberniachcesarstwa
katolicyzmsplatałsięzpolskością.Dodatkoweniepowodzeniaspotkałykanclerza
zestronyKrólestwaWłochiCesarstwaAustriackiego,które–mimożepozostawa-
ływzłychstosunkachzpapiestwem–niezdecydowałysięnażadenkroknaarenie
międzynarodowejświadczącyopoparciudlaKulturkampfu.
Wypełnieniefinansowychpostanowieńtraktatufrankfurckiego
Jakwiadomo,pokonanaFrancjanamocytraktatufrankfurckiegoz10maja
1871r.miała–próczoddaniaNiemcomAlzacji(wyjąwszyBelfort)i1/3Lota-
ryngii–wypłacićimreparacjewwysokości5mldfrankówwzłociewterminiedo
2marca1874r.,aponadtoutrzymywaćnaswoimterytoriumokupacyjnesiłynie-
mieckiedomomentuuregulowaniatejnależności.Bismarckpowątpiewałwgoto-
wośćizarazemmożnośćParyżadowywiązaniasięztegociężkiegozobowiązania.
Francuzidalijednakdowodyzarównoogromnegopatriotyzmu,jakizamożności.
Pierwszarozpisanaw1871r.przezrządpożyczkanarzeczspłatykontrybucjiprzy-
niosłaaż5mldfrankówzamiastpotrzebnychdwóch.Następnaz1872r.–nie-
spełna4mldfranków.Wrezultaciejuż15marca1873r.zawartoukładwsprawie
uwolnieniawszystkichokupowanychdotejporyterytoriówrepubliki.Ostatnią
ratęwypłaconoNiemcom5września1873r.
Pierwszafazanowegoetapusprawywschodniej
WydatneosłabieniedotychczasowejpozycjiFrancjinaareniemiędzynarodowej
przyniosłozesobątakżeotwarcienowegoetapukwestiiwschodniej.Wyzyskując
wojnęfrancusko-pruską,ministersprawzagranicznychRosjiks.AleksanderGor-
czakowwcyrkularzuz31października1870r.oznajmił,żePetersburgnieczujesię
związanypostanowieniamitraktatuparyskiegozroku1856,jeśliograniczaonsu-
werennośćRosjinaMorzuCzarnym.Słuszniezakładał,żePrusyniebędąopono-
wać,aAustro-WęgryiWielkaBrytaniapoprzestanąnagołosłownychprotestach.
WrezultaciezebrałasiękonferencjawLondynie,naktórej13marca1871r.pod-
pisanoprotokół,mówiącyozniesieniuartykułów11,13i14rzeczonegotraktatu
paryskiego.WtensposóbRosjawracałanaarenęczynnejpolitykinaBałkanach
istawałasięzpowrotempotencjalnymzagrożeniemdlaintegralnościTurcji.
Gorczakowuznawał,żeFrancjamawEuropiekluczowąrolędoodegrania.Gło-
siłwręcz,żetrwałewyeliminowanieFrancjijakowielkiegomocarstwamogłoby
