Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
42
starciezbrojnenatymobszarze.Terenemzapalnymbyłozwłaszczapogranicze
Afganistanu.WgeopolitycznychkoncepcjachLondynubyłotopaństwobuforowe,
mającechronićIndieprzedbezpośredniąekspansjąrosyjską.Dowalkoddziałów
rosyjskichzarmiąemiradoszłowmarcu1885r.Dyplomacibrytyjscypróbowali
wówczaspozyskaćBismarcka.Samkanclerzzająłpostawęwyczekującą.Niezamie-
rzałaninakłaniaćstronkonfliktudoorężnejrozprawy,aniingerowaćwpolitykę
prowadzonąprzezPetersburgnatymobszarze.Uczyniłnatomiastwiele,abyspro-
staćzobowiązaniompowziętymswegoczasuwukładzietrójcesarskim.Niemcy
interweniowaliwStambule,nalegając,abyzachowałonneutralność,cooznaczało
zablokowanieCieśnindlaRoyalNavy,gdybytachciaławejśćnaMorzeCzarne.
Cowięcej,Bismarckpozyskałdlategorodzajuinterwencjidwainnerządy:Austro-
-WęgieriFrancji.Takwięcwszystkiemocarstwakontynentalnestanęływtymspo-
rzepojednejstroniebarykady.
Bismarck,oceniającrealistycznieukładsił,oparłsiępokusiewejściawrolęmię-
dzynarodowegoarbitra.Zdawałsobiezapewnedoskonalesprawęztego,żewojna
międzydwomaczołowymimocarstwamibyłabystarciemtrudnymdozawężenia
dolokalnychramimogłabysięprzeobrazićwkonfliktowymiarzeświatowym.
Wtymkontekściewielewskazujenato,żetowłaśniezleconeprzezkanclerzadzia-
łaniadyplomatycznewznaczącejmierzeprzyczyniłysiędospadkuwojowniczych
nastrojówpoobustronach.Jużwmaju1885r.napięcieznaczniezmalało.Ostatecz-
niewewrześniutegorokurządRobertaSalisbury’egozawarłzRosjanamiugodę,
któradefinitywniezałagodziłaspórbrytyjsko-rosyjski.
Kryzysbułgarski
NarozwojuwypadkówwBułgariizaważyłydwiekwestie:budowaliniikolejo-
wychiRumeliaWschodnia.Wpierwszejznichstarłysiędwiekoncepcje.Austria-
cychcieli,abynajpierwpowstałodcinekłączącyliniebałkańskiezterytorium
Austro-Węgier.RosjanomzależałozkoleinaodcinkuodRuszczuku(Rusçuk;Ru-
se)doSofii.DlasamychBułgarówsprawązasadnicząbyłynatomiastdalszelosy
RumeliiWschodniej.Nakongresieberlińskimdyplomacjarosyjskaenergicznieza-
biegałaozłączenietejprowincjizresztąBułgarii.Stanowczosprzeciwiłysiętemu
WielkaBrytaniaiAustro-Węgryiwrezultaciewtraktacieberlińskimniewłączo-
nojejdopowstającejwówczasBułgarii.Dalszyrozwójwypadkówszybkoprzyniósł
jednakzmiany.W1881r.wukładzietrójcesarskimzawartoklauzulęprzewidującą
takiezjednoczeniezacenęaneksjiprzezAustro-WęgryBośniiHercegowiny.Ponie-
ważjednakWiedniowianeksjatabyłanienarękę,niespieszyłsięzwyrażeniem
zgodynazjednoczenieBułgarii.
ZapanowaniaAleksandraIIIwpływyrosyjskiewBułgariiwyraźniejednakzma-
lały.WzwiązkuztymnaBallhausplatzwWiedniuuznano,żewartoopowiedzieć
sięzajednościąBułgarii,upatrywanowtymbowiemjejniezależnościodRosji.
W1885r.zkoleiRosjiniezależałonazjednoczeniukraju,ponieważjejbezpośred-
nierządywtympaństwiebyłyjużnierealne.Wtymsamymroku,zasprawąBis-
marcka,udałosięskłonićpierwszegowładcęBułgariiks.AleksandraBattenberga
