Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
54
irosyjskiegoministrasprawzagranicznychAleksandraP
.IzwolskiegowBuchlau
naMorawach.Relacjedotyczącerezultatówrozmówsąrozbieżne.Stronaaustriac-
kautrzymywała,żeRosjaninwyraziłzgodęnazagarnięcieprzezAustro-Węgry
BośniiHercegowinywzamianzapoparcieaspiracjirosyjskichwCieśninach.
Stronarosyjskagłosiłanatomiast,żeopowiadałasięwtejmateriizazwołaniem
międzynarodowejkonferencji.Ostatecznie5października1908r.Wiedeńprokla-
mowałaneksjęBośniiHercegowiny.
UrażonapoczułasięTurcja,atakżemocarstwazachodnie,aleniestanowiłoto
dostatecznegopowodudoburzeniapokoju.NiejasnebyłostanowiskoRosji.Począt-
kowojejreakcjabyławstrzemięźliwa,wPetersburgubowiemliczononarozwiąza-
niepojegomyślisprawyCieśnin.WkrótcejednakpolitycynadNewąpoczulisię
rozczarowaniwynikaminaradwParyżuiLondynie,anadewszystkokonferencji
wBerlinie.RosjaniepoparliwięcgwałtowneprotestySerbii,któraoburzałasię
nazłamanietraktatuberlińskiegoidomagałasiędlasiebieodszkodowaniateryto-
rialnego.WiedeńzostałwtymmomenciewspartyprzezBerlin,którystanowczood-
rzucałmożliwośćarbitrażumiędzynarodowego.PozatymRosjabyławówczaszbyt
osłabiona,bymożnabyłooczekiwaćponiejczegoświęcejniżwerbalneprotesty.
OstatecznieosamotnionaSerbiazdecydowałasię31marca1909r.wystosować
doWiednianotę,wktórejcofniętopoprzednieprotesty,azarazemoświadczono,że
aneksjawniczymnienaruszyłaprawBelgradu.
Kryzysaneksyjnybyłkolejnymprzejawempróbysiłmiędzymocarstwami,
zktórejzwycięskowyszłypaństwatrójprzymierza.JózefFeldmanuznał,żeDRo-
sja,poklęskachmilitarnych,poniosła«Cuszimędyplomatyczną»,któraznów
podważyłajejautorytetwstosunkachmiędzynarodowych”.MonarchiaAustro-
-Węgierskaokazałasiężywotnymorganizmem.Zarazemjednak–wdalszej
perspektywie–Austro-WęgryiNiemcynieodniosłyżadnychrealnychkorzyści.
Otaczającyjepierścieńwrogonastawionychmocarstwniezostałrozerwany,co
więcej–Rosjaniezaprzeczalniechciaławziąćodwetzadoznanewłaśnieupokorze-
nie.Niebezpieczeństwoserbskie,czyraczejpołudniowosłowiańskie,bynajmniej
nieprzestałozagrażaćmonarchii.Byłoonotymgroźniejsze,żedokonanaanek-
sjaniezmieniłakursupolitykiWiedniawobecpołudniowychSłowiannamniej
represyjny.
Drugikryzysmarokański
PokonferencjiwAlgecirasmożnabyłouważać,żestosunkimiędzyFrancją
aNiemcamiułożąsiępoprawnie.WBerlinieuznano,iżprzynajmniejnarazie
próbyrozbiciaspoistościtrójporozumieniasąskazanenaniepowodzenie.Niedo-
strzeganomożliwościzahamowaniastopniowegoopanowywaniaMarokaprzez
Francję.Wrezultacie9lutego1909r.–wszczytowymmomencieprzesileniaanek-
syjnego–stanąłmiędzyFrancjąaRzesząukładpotwierdzającysuwerenność
iintegralnośćMaroka,azarazemekonomicznerównouprawnieniewszystkich
zaangażowanychstron.NiemcyuznałyspecjalneinteresyFrancjiwMaroku.
WzamianParyżzobowiązałsiędoposzanowaniaprawBerlinawtymkraju.
