Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
51
Koncepcjasojuszukontynentalnegoipierwszykryzysmarokański
Wdobiewojnyrosyjsko-japońskiejodżyłyprzejściowotradycjedobrychsto-
sunkówmiędzydworamiwBerlinie,WiedniuiPetersburgu.Pozytywnapostawa
Austro-Węgiersprawiła,żeRosjazdecydowałasięniemalcałkowicieodsłonić
swojezachodniegranice,przerzucającprzeważającączęśćsiłnafrontjapoński.
Zkoleiwczasiedługiegorejsuflotyadm.ZinowijaP
.Rożdżestwieńskiegocesarz
WilhelmIIpoleciłostentacyjniezaopatrywaćRosjanwwęgiel.Poprzegranejprzez
PetersburgwojniewBerliniepowróconodokoncepcjicałkowitegopodporządko-
waniaRosjicelompolitykiniemieckiej.WilhelmIIsnułmarzeniaozmontowaniu
sojuszumocarstwkontynentalnych,skierowanegogłównieprzeciwWielkiejBry-
tanii,wdalszejperspektywiezaśprzeciwStanomZjednoczonym,anawetJaponii.
Natomiastnajbliżsiwspółpracownicycesarzaprezentowalimniejambitną,ale
bardziejrealistycznąkoncepcję,zakładającąwyzyskanieizolacjiFrancji.Osamot-
nionyParyżmusiałbybyćbardziejpowolnyzamysłomniemieckim.
Takczyinaczejdogodnymterenemrealizacjitejantyfrancuskiejliniipolitycz-
nejmiałostaćsięMaroko.Byłoonformalnieniezawisłe,rządzoneprzezwłasnego
sułtana,aledefactopanowaławnimanarchia.Francjazdołaładoprowadzićdoza-
warcia26lipca1901r.układu,któryotworzyłtenkrajdlawpływówfrancuskich.
Niemcypoczątkowoodnieślisiędotegowydarzeniaobojętnie.Dopieroklęskipo-
noszoneprzezRosjannaDalekimWschodziesprawiły,żewBerliniepostanowio-
noskorzystaćznadarzającejsięokazji.PretekstemingerencjiNiemiecmiałabyć
obronaniezawisłościMaroka,abezpośrednimpowodemstałysiędziałania,które
podjęłaFrancja,bywyegzekwowaćkorzyściwynikającezporozumieniazWielką
Brytaniązkwietnia1904r.JużwlistopadzietegorokudoMarokaprzybyłamisja
finansistów,któraprzedłożyłasułtanowiAbdulAzizowiprogramreorganizacji
finansówisiłzbrojnych.Władca,zdającsobiesprawę,żeprzyjęcieżądańbyłoby
pierwszymkrokiemnadrodzedowyzbyciasięsuwerenności,zgłosiłsprzeciw.
Wsparłogozgromadzenienotabli.
Wtejsytuacji31marca1905r.WilhelmIIzłożyłwizytęwTangerze,gdzie
wdwóchwystąpieniachzdecydowaniezanegowałpoczynaniaFrancji,podkreś-
lajączarazemdobitnieniezależnośćwładzysułtana.Domagałsięrówności
wMarokudlawszystkichmocarstw.Francuzipotraktowalitęsprawępoważnie.
Wkwietniu1905r.ministerDelcassétrzyrazyzwracałsiędoBerlinazpropozy-
cjąrokowań.OferowanowówczasNiemcomkoncesjeterytorialnewMarokuoraz
udziałwewszystkichinwestycjachrządowychdowysokości45%.Otwierałoto
przedRzesząperspektywęotrzymaniawMarokuwłasnejstrefywpływów.Kanc-
lerzBülowjednakkonsekwentnieuważał,żenależybronićniezawisłościsułtana,
afaktycznieliczył,żeswoimuporemdoprowadzidorozłamuwefrancusko-nie-
mieckimaliansie.KierującsięsugestiamiAbdulAziza,wysunąłzasadęDotwartych
drzwi”irozwiązaniakwestiiMarokanaforumkonferencjimocarstw.Przeciw
ustępstwomwobecRzeszybyłDelcassé,apremierMauriceRouvierskłaniałku
porozumieniuzBerlinem.Popierałagozdecydowanawiększośćczłonkówrządu.
