Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
28
angażowaćsięwtękwestię.AndrássyemunieudałosięjednakzakresuDdobrych
usług”ograniczyćdokręguczłonkówtrójstronnegosojuszu.AmbasadorFrancji
wPetersburguAdolpheLeFlôoznajmiłcarowi,żesprawatapowinnabyćrozwią-
zaniaprzezeuropejskikoncertmocarstw.Wrezultacie6października1875r.
mocarstwawspólniezażądałyodBelgraduunikaniawszelkichposunięć,które
dałybyTurkompretekstdodziałańmilitarnych.
Gradyplomatycznawprzeddzieńkongresuberlińskiego
Wiosną1876r.doszłodowznowieniaprzezpowstańcówdziałańzbrojnych.
WtychokolicznościachzarównoWiedeń,jakiPetersburgopowiedziałysięzawy-
jaśnieniemsytuacjipodczasbezpośrednichnegocjacji.Dokonałosiętowdwóch
rundach:wmajuwBerlinie,gdzieBismarckpodejmowałcaraiks.Gorczakowa
orazhr.Andrássyego,anastępniewlipcuwReichstadt(Zákupy).Wtrakcienarad
berlińskichpomiędzyBismarckiemaAndrássymustalono,żeAustriaotrzyma
niektóreterytoriatureckie,aRosja–BesarabięipewnenabytkiwAzjiMniejszej.
Węgierzachowywałsiępodczastegospotkaniapasywnie.Gorczakowsugerował
zwołaniekonferencjisześciumocarstw,któraegzekwowałabyobietnicetureckie.
BismarckiAndrássyzgodnieoponowali.WówczasstanowiskoGorczakowazosta-
łoistotniezmodyfikowane.OtworzyłotodrogędouzgadnianiamiędzyRosją
aAustro-Węgramikonkretnychnabytkówterytorialnych.Gorczakowumożliwiał
wtensposóbWiedniowiekspansjęnaBałkanach.WrozmowachGorczakowa
zAndrássymustalonozkolei,żeWiedeńmożeanektowaćChorwacjęturecką(nie-
wielkączęśćBośni)wzamianzakompensatydlaPetersburga.Rosjarezygnowała
więczwyodrębnieniaBośniiHercegowiny,aAustro-Węgrypogodziłysięztym,że
statusquoniemożebyćzachowane.Sprawawschodniastałasięzatemkwestiąmię-
dzynarodową.Wdniu13majarządytrzechmocarstwdomagałysięoficjalnie,by
porozumienieakceptowaliBrytyjczycy,FrancuziiWłosi.OponowałtylkoLondyn.
Wzwiązkuztym,żepoczynioneustaleniaprezentowano–zgodniezżyczeniem
Gorczakowa–jakokoncepcjęrosyjską,prasabrytyjskawyraźniewystąpiłaprzeciw
Rosji.FaktycznymzwycięzcąokazałsięBismarck,któryzdołałutrzymaćporozu-
mienieaustriacko-rosyjskie.
Tymczasemnarodybałkańskieniepróżnowały.Dnia15czerwca1876r.Czarno-
górcyzawarliprzymierzezSerbami,a2lipcaSerbiawypowiedziaławojnęTurcji.
BelgradwkroczyłdoBośni,aCetinje–doHercegowiny.Austriacyzręczniespra-
wili,żeCzarnogórcyniepróbowalipołączyćswychsiłzserbskimiitymsposobem
niezablokowanoarmiitureckiejwBośni,coprzyczyniłosiędoklęskisiłserbskich
wtejprowincji.
WdrodzepowrotnejdoRosjiAleksanderIIiGorczakowspotkalisię8lipca1876r.
zFranciszkiemJózefemIiAndrássymwReichstadt.Ustalono,żeobamocarstwa
pozostanąneutralnewobectoczącejsięwojny,alegdybyobakrajebałkańskie
doznałymilitarnejporażki,niedopuszcządokrwawegoodwetutureckiego,prze-
ciwstawiąsiętureckiejekspansjiterytorialnej,aponadtowymusząnaStambule
przeprowadzeniereformwBośniiHercegowinie.Gdybywydarzeniapotoczyłysię
