Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
31
wykazałyzwłaszczatrzymocarstwa:Rosja,Austro-WęgryiWielkaBrytania.Pe-
tersburgdostrzegałkolejnąszansędalszegoosłabieniaTurcjiirozwiązaniaposwo-
jejmyślikwestiiCieśnin.Austro-Węgryliczyłynaopanowanietakprzeznie
pożądanejBośniiHercegowinyizabezpieczeniesobiedostępudoSalonik.Wiel-
kaBrytanianatomiastpragnęłazachowaniaImperiumOsmańskiegowniezmie-
nionymkształcieterytorialnym.Niemcystawiałysobiecelpośredni.Jesienią
1876r.BismarckwyjaśniłcarowiAleksandrowiII,żeRzeszapragniezachowania
równowagimiędzyAustro-WęgramiaRosją.
WtymstanierzeczyPetersburgdążyłdoporozumieniazWiedniem.Wdniu
15stycznia1877r.podpisanowBudapeszcietajnąkonwencjęaustriacko-rosyjską.
WiedeńgwarantowałswojąneutralnośćwwypadkuwojnyRosjiiTurcją,atapierw-
szawrewanżumiałaniezgłaszaćzastrzeżeńwrazieaneksjiBośniiHercegowiny.
PonadtoobiecałanieprowadzićdziałańwojennychnazachodnichobszarachPół-
wyspuBałkańskiego.Ustaliwszyjeszczewkwietniu1877r.warunkizRumunią,
RosjaniewypowiedzieliwojnęTurcji.WczerwcutegorokupodSwisztowem(Ziştor)
iGałaczemRosjanieprzekroczyliDunaj.Tymczasem21majaRumuniogłosilinie-
zależnośćodTurcjiiwspółdziałalimilitarniezRosjanami.Nazachodzienatomiast
naTurkówuderzyliSerbowieiCzarnogórcy.WalkikoncentrowałysięwokółPlew-
ny,którąRosjaniezdobylidopiero10grudnia1877r.Naprzełomie1877i1878r.
RosjanieprzekroczyliłańcuchBałkanówiwstyczniuzajęliEdirne(Adrianopol).
TymsamymstanęliniemalubramStambułu.Wzbudziłotożywezaniepokojenie
zarównoLondynu,jakiWiednia,któreoponowałyprzeciwtemu.Pozatymna
MorzeMarmarawpłynęłaeskadraRoyalNavy.Rosjaniezatrzymalisięnaliniifor-
tyfikacjiCzataldżyi31stycznia1878r.zawartorozejm.
Ostatecznie3marca1878r.osiągniętowleżącymnadmorzemMarmaraSanSte-
fano(Yeşilkoÿ)pokójpreliminaryjny.Wramachjegopostanowieńutworzonoksię-
stwoBułgariirozciągającesięodDunajunapółnocypoMorzeEgejskienapołudniu
orazodJezioraOchrydzkiegonazachodziedoMorzaCzarnegonawschodzie.Ru-
muniaotrzymywałaDobrudżę,awzamianprzekazywałaRosjitęczęśćBesarabii,
wktórejposiadanieweszłanamocytraktatuparyskiegoz1856r.Powiększyłysięteż
terytoriaSerbiiiCzarnogóry.WrezultacieeuropejskieposiadłościPortyzostałypo-
dzielonenadwieczęści:TracjęWschodniąoraznieposiadającełącznościterytorial-
nejzresztąTurcjiAlbanięorazBośnięiHercegowinę.PonadtonaKaukazieStambuł
traciłnarzeczRosjipółnocnączęśćArmenii(Ardahan,Kars)iAdżarię(Batumi).
Kongresberliński
ZnaczącezwycięstwoRosjinadTurcjąskłoniłomocarstwadoprzeciwdziałania
uzyskaniuprzezPetersburgnadmiernych,zdaniemZachodu,korzyści.Pośrednic-
twapodjąłsięBismarck.Kongrespoprzedziłojednakkilkaniejawnychporozu-
mień.WysłannikPetersburgawLondyniePiotrA.Szuwałow30maja1878r.zawarł
zEdwardemH.Salisburymukład,wktórymRosjaodstępowałaodzamysłutwo-
rzeniawielkiejBułgarii.Godziłasięnapodziałtegokrajunadwieprowincje.Po-
łudniowamiałanadalbyćczęściąTurcji.Rosjarezygnowałaponadtozarmeńskich
