Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
35
carskich.Wypadanadmienić,żepruscyoficerowieróżnieocenialijejznaczenie.
CzęśćznichnieupatrywaławtymzagrożeniadlabezpieczeństwaRzeszy.
Należywyjaśnić,żemiędzynarodowepołożenieRosjipokongresieberlińskim
niebyłoszczególniedobre.Popierwsze,poprawiłysięrelacjemiędzyBerlinem
aLondynem.ByłotakwniemałymstopniuzasprawąosobistegospotkaniaBis-
marckaiDisraelego.Należywtymkontekściepamiętać,żewówczasRosjapostrze-
gałaWielkąBrytanięjakoswojegogłównegowroga.Podrugie,wyraźniezmniejszyły
sięobawyFrancjiprzedRzeszą.WczasiekongresukanclerzrozproszyłobawyPa-
ryżaprzedhipotetycznąagresją.ZmieniłasięrównieżsytuacjawewnętrznaFran-
cji.Tendencjerepublikańskiezyskiwałyaprobatęspołeczną.Republikaniestawali
sięugrupowaniemnastawionymnautrzymaniepokojuwEuropie.Rekompensat
zastratyztraktatufrankfurckiegoupatrywanopozaEuropą,wekspansjikolonial-
nej.Bismarckuczyniłsporo,abyumożliwićFrancjiobjęciew1881r.protektoratu
nadTunisem.Wjegooceniekolonialneambicjerepublikinarażałyjąnakonflikt
zarównozWielkąBrytanią(bardziejfundamentalny),jakizWłochami(raczejsy-
tuacyjny).OsłabiałotozarównoFrancję,jakiWłochy.Tapierwszamogłabyszukać
oparciaprzeciwRzymowijedyniewWiedniu.Rosja–zezrozumiałychwzglę-
dów–niewchodziławtymprzypadkuwgrę.Stosunkifrancusko-brytyjskieukła-
dałysięnieźle,aletrudnobyłoprzewidziećdalszyichrozwójwwypadkuprób
rozszerzeniaekspansjiFrancjipozazachodniączęśćbasenuMorzaŚródziemnego.
Jednązistotnychkonsekwencjikongresuberlińskiegobyłrozpadsojuszutrzech
cesarzy.WtymstanierzeczyBismarckuznał,żenależyzwiązaćsięzjednymzdwu
niedawnychsprzymierzeńców.Wpoprzedzającychrokowaniachułożonoteksttrak-
tatuocharakterzedefensywnym.Dopodpisaniadokumentudoszło7paździer-
nika1879r.SkierowanyonbyłwyłącznieprzeciwRosji.Gdybydoszłodoataku
najednegozsygnatariuszy,drugastronamiałagowesprzećcałąswojąsiłąiwspól-
niezawieraćpokój.Gdybynatomiastjednazestronzostałazaatakowanaprzezinne
mocarstwo,awięcwpraktyceNiemcyprzezFrancję,aAustro-Węgryprzez
Włochy,todrugamiałazachowaćżyczliwąneutralność,awwypadkuprzyłączenia
siędonapastnikaRosjiwchodziłwżyciemechanizmpodstawowy.ZdaniemJózefa
Feldmana,oznaczałoto,żetymsamymHabsburgowiedefinitywnieporzuciliaspi-
racjeprzewodzeniaNiemcom.
Odnowienieukładutrójcesarskiego
Jakpamiętamy,uschyłkulat70.MonarchiaAustro-Węgierskapoparładyploma-
tycznieRosję,umożliwiającjejprowadzeniewojnyzImperiumOsmańskim,bez
obawy,żetymczasem–wzoremwojnykrymskiej–powstanieantyrosyjskakoalicja.
W1880r.sytuacjabyłajużjednakzgołaodmienna.Austro-Węgrypozostawały
wformalnymsojuszuzRzeszą.WWiedniuzpewnymioporamizyskiwanoświado-
mość,żezobowiązaniaNiemiecograniczająsiędowspomożeniaprzedniesprowo-
kowanąagresjąRosji,aniedopopieraniawoluntarystycznejpolitykinaBałkanach.
Wramachwstępnychrokowańdotyczącychpoprawystosunkówniemiecko-ro-
syjskichkwestiąowęzłowymznaczeniubyłouzyskaniezgodyAustro-Węgierna
