Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
30
zestronyinnychmocarstw.Rosjaniedawalitymsamymdozrozumienia,żeteryto-
rialnelosyTurcjiniebędązależaływyłącznieodichustaleńzAustro-Węgrami.
Wart.III,powołującsięnaukładzReichstadt,Rosjaprzyznawała,żenaBałkanach
niepowstanieżadnedużepaństwosłowiańskie,chociażbyBułgaria,Rumelia
iAlbaniauzyskałyniepodległość,aTesalięiKretęprzyłączonodoGrecji.
TymczasemdogrydyplomatycznejponownieusiłowałwłączyćsięBismarck.
Jesienią1876r.powtórzyłon–wzłagodzonejformie–propozycjęsformułowaną
porazpierwszywtrakciemisjivonRadowitza.TymrazemkanclerzoferowałGor-
czakowowipełnepoparciedlaRosjiwzamianzauznanieprzezniąniemieckiej
aneksjiAlzacjiiwschodniejLotaryngii.Rosjanieitymrazemsugestiętęodrzuci-
li.Popierwsze,układzAustro-Węgramibyłjużdefactowynegocjowany.Podrugie,
trafniezałożyli,żeFrancjaniezgłosisprzeciwu.Potrzecie,osamotnionaWielka
Brytaniarównieżniemogła–zdaniemks.Gorczakowa–byćrealnymzagrożeniem.
GorczakowwyciągałtrafnewnioskizpolitykiMikołajaI,gdytendwukrotniepró-
bowałrozstrzygnąćposwojejmyślisprawęwschodnią.Porazpierwszystałosiętak
w1828r.Uzgodniwszywówczasswojepoczynaniazmocarstwamizachodnimi,
zlekceważyłniechęćAustrii.Nieudałosięnatomiasttejkwestiirozwiązaćw1853
r.,kiedycarnaraziłsięnawojnęzmocarstwamizachodnimi,niezapewniwszyso-
bieuprzedniopoparciaaniAustrii,aniPrus.
Wartojeszczewspomniećoociepleniustosunkówniemiecko-austriackich.Wio-
sną1878r.zawartoumowęanulującąart.VtraktatuzawartegowPradze23sierp-
nia1866r.Artykułówprzewidywałprzeprowadzenieplebiscytuwpółnocnym
Szlezwiku.Postulatwłączeniagodotraktatukończącegowojnęprusko-austriacką
zgłosiłNapoleonIII.Sytuacjaukształtowałasięwtensposób,żespowinowacony
zdworemduńskimdwórcarskiparokrotniedopominałsięzrealizowaniatego
zapisu.WPetersburgumianoświadomość,żeprzyniesieonkorzyściDanii.Prusy
robiływszystko,bysięztegoobowiązkuniewywiązać,zwłaszczaporoku1871.
ZkoleidlaAustrii,anastępnieAustro-Węgiersprawabyłazgołaobojętna.Bis-
marck,wkontaktachzAndrássym,nalegałnautrzymanieumowywsekrecie,jej
ujawnieniebowiempodważałobypozycjęDuczciwegomaklera”,którąkanclerz
zamierzałzająćnazbliżającymsiękongresieberlińskim.
Wdniu20stycznia1877r.rozwiązanokonferencjęambasadorówwKonstanty-
nopolu,Turcjabowiemodmówiłazastosowaniasiędoichsugestii.Tymczasem
Rosjanie,zarównoczynnikicywilne,jakiwojskowe,odnosilisiędoperspektywy
wojnyzTurcjąbezentuzjazmu.
Wojnarosyjsko-turecka1877–1878ijejbezpośrednienastępstwa
WyjścieztejniekorzystnejsytuacjiułatwiłoBerlinowikolejnezaostrzenie
kwestiiwschodniej.Otóżwczerwcu1875r.wybuchłowspomnianejużantyturec-
kiepowstaniewHercegowinie,awmaju1876r.zbrojniewystąpiliBułgarzy.Tur-
cy–jakzwykle–krwawotłumiliprotesty,cowywołałooburzeniecałejEuropy.
Wrezultacie30czerwca1876r.SerbiaiCzarnogórawypowiedziałyPorciewojnę
wobroniepowstańców.ŻywezainteresowanierozwojemsytuacjinaBałkanach
