Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
34
II.Powstanietrójprzymierza
DwustronnysojuszBerlinazWiedniem
Pokongresieberlińskimnasiliłasięwalkafrakcyjnanadworzecarskim.Jedna
znich,podprzewodnictwembaronaAleksandraH.Jominiego,przypominała,że
naprzełomie1874i1875r.BismarckdążyłdościślejszychzwiązkówzPetersbur-
giem,bywtensposóbmócsamodzielniekształtowaćpolitykęwobecFrancji,czyli
nadaljąizolować.KsiążęAleksanderGorczakowjednoznaczniedeklarowałnato-
miast,żeFrancjamusizachowaćswojądotychczasowąmocarstwowąrolę.Wkon-
sekwencjiBismarckwłożyłsporowysiłkuwnakłonienieRosjidowojnyzTurcją,
comiałobywydatnieograniczyćPetersburgowimożliwościdziałaniawEuropie.
RządcarskizkoleidążyłdoodzyskanianaBałkanachpozycjizczasówwojnykrym-
skiej.PonadtonależymiećnauwadzezamiarycaraAleksandraIIijegowojsko-
wegootoczeniadorównaniaarmiipruskiej,któraokryłasięchwałąwniedawnej
wojniezFrancją.MusiałotorzeczjasnaprowadzićdostarćzAustro-Węgrami.
StanowiskoRzeszywobectegosporubyłozłożone.Bismarckmniemał,żezde-
cydowanezwycięstwoMonarchiiAustro-Węgierskiejmogłobypostawićnaporząd-
kudziennymkwestięodbudowyPolski.Równieniekorzystnebyłobyjednak
pokonaniemonarchii.PokongresieberlińskimBismarckmiałdoPetersburga
pretensjeozwlekaniezwypełnieniempostanowieńtraktatu,tojestewakuacji
RumeliiWschodniej.Nieoznaczałotowszakże,żenaprzełomie1878i1879r.
BismarckjednoznaczniestawiałnaAustro-Węgry.SugerowałWiedniowi,by
ten–zważywszynapolitykębrytyjskąnaBałkanach–dążyłdoporozumienia
zLondynem.Kanclerzniedokońcazdawałsobiejednaksprawęztego,żebli-
skowschodniapolitykaLondynuwyraźnieewoluowała.Działosiętakzasprawą
otwarciaw1869r.KanałuSueskiego.Wkonsekwencjistopniowo,alewyraźnie
spadałoznaczeniedrogidoIndiiwiodącejprzezCieśniny.Wskutektegoochrona
integralnościterytorialnejTurcji,atymsamympozycjiAustro-WęgiernaBałka-
nach,wydatnietraciłanaznaczeniu.Dowodnieprzemawiałozatymstanowisko
Salisbury’egozajętenakonferencjiwKonstantynopoluuschyłku1876r.Bliższe
byłyjegokontaktyzambasadącarskąiambasadoremNikołajemP
.Ignatiewem
niżzaustriacką.
Tymczasemmonarchiahabsburskasamazresztą–bezsugestiizestronyBis-
marcka–podejmowałategorodzajupróby.Czyniłtakhr.GyulaAndrássyzaraz
napoczątkuswojegoministerium.Brytyjczycyjednakniewyrażalizainteresowa-
nianawiązaniembliższychkontaktówzWiedniem.Tymczasemnarastałonapięcie
wstosunkachmiędzyBerlinemaPetersburgiem.NajpierwBismarckpublicznieza-
atakowałGorczakowa.Następniewpierwszejdekadziestycznia1879r.doNiemiec
dotarływiadomościoprzypadkachdżumynaddolnąWołgą,cosprawiło,żeNiem-
cyzablokowaliimportpłodówrolnychzRosji.WtakichokolicznościachBismarck
doprowadziłdoznaczącegoincydentudyplomatycznego.Wdniu4lutegoujawnił
art.Vwspomnianegowcześniejtraktatupraskiego.Napięciejeszczewzrosło,gdy
wiosną1879r.postanowionozwiększyćliczbębatalionówpiechotywpułkach
