Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
48
Porozumienieobejmowałonastępującekwestie:długegipski,zasadywolności
handluwMarokuiEgipcie,ułatwieniatranzytowenaobszarzeafrykańskichpo-
siadłościstron,uprawnieniafunkcjonariuszyfrancuskichwEgipcieibrytyjskich
wMaroku,wolneprzejścieprzezKanałSueski(zgodnieztraktatemz1888r.).
WceluzapewnieniawolnegoprzejściaprzezCieśninęGibraltarskązakazanowzno-
szeniafortyfikacjinaczęściwybrzeżamarokańskiegoodMelillidoSebuwłącznie.
PoszanowanieinteresówhiszpańskichwMaroku,przyczymwkwestiachszczegó-
łowychodsyłanostronydobilateralnegoporozumieniamiędzyParyżemaMadry-
tem.Obarządyprzyrzekłysobiewzajemnąpomocdyplomatycznąwwykonywaniu
postanowieńdeklaracjiodnośniedoMarokaiEgiptu.Wdniu8kwietniapodpisa-
nodeklaracjętajną,mówiącąopostępowaniu,gdybypodnaciskiemokoliczności
obarządymusiałyzmienićswojąpolitykęwstosunkudoMarokalubEgiptu.Wod-
niesieniudopierwszegoztychkrajówpostanowiono,żewwypadkuznacznego
osłabieniawładzysułtanapółnocnaczęśćkrajuzostanieuznanazastrefęwpływów
iwkonsekwencjiodpowiedzialnościHiszpanii,natomiastwpozostałejFrancja
zachowałabyswobodędziałańpolityczno-militarnych.
Porozumienieangielsko-rosyjskie
Pomysłzałagodzeniaangielsko-rosyjskichsporówkolonialnychpojawiłsięwpo-
łowielat90.XIXw.DotądnadTamiząuważano,żegdybydoszłodopoważnych
nieporozumieńzFrancjąlubRosją,któretokrajetraktowanojakogłównychopo-
nentówpolitykikolonialnej,będziemożnałatwozrównoważyćichpotencjałpo-
przezwynegocjowanieadhocporozumieńzNiemcamilubAustro-Węgrami.Kon-
cepcjętępodważyłsojuszfrancusko-rosyjski.ZałożeniapolitykiDwspaniałego
odosobnienia”zaczęłysięzałamywać.Pozatymniepowiodłasiępróbawzmocnie-
niaententyśródziemnomorskiej.Jednocześnienarastałypoważnesprzeczności
wstosunkachbrytyjsko-niemieckich.Doszłoteżdowielulokalnychkłopotówko-
lonialnych,doktórychmożnazaliczyćkonfliktywPusztuiSudanie,wojnęburską,
atakżeosłabieniepozycjiwChinach.W1898r.wicekrólemIndiizostałlordGeorge
N.Curzon.Mniemałon,żenależyuczynićwszystko,abypowstrzymaćekspansjęRo-
sjinaBliskimiŚrodkowymWschodzie,agdybytenzamysłsięniepowiódł,todo-
prowadzićdowytyczeniastrefwpływów.Koncepcjatanarodziłasięzajegosprawą.
TymczasemweFrancjizaideązbliżeniaangielsko-rosyjskiegoopowiadałsięzde-
cydowanieDelcassé.Usilniepracowałnadzmontowaniemantyniemieckiegosoju-
szuFrancjizRosjąiWielkąBrytanią.Wymagałotojegozdaniemunormowania
stosunkówangielsko-rosyjskich.
RządbrytyjskizdawałsobieztegosprawęijużnaprzełomieXIXiXXw.pod-
jąłstosownedziałania.Wstyczniu1898r.pojawiłasięsugestiaopodzialestref
wpływówwChinachinaBliskimWschodzie.Petersburgodpowiedziałodmownie.
NiezrażenitymAnglicydwukrotniesugerowali–podkoniec1899orazwpaździer-
niku1901r.–podziałstrefwpływówwPersji,jednakbezefektu.Jedynąugodą
byłopodpisane28kwietnia1899r.porozumieniewsprawiebudowyliniikolejo-
wychwChinach.Anglicymielinieprzejawiaćinicjatywwtejdziedzinienapółnoc
