Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
45
Paryżzkoleipragnął,bywsytuacji,gdyjednozmocarstwtrójprzymierzaogłosi
mobilizację,obydwiestronyodpowiedziałyanalogicznymposunięciem.Pozatym
Petersburgzmierzałdotego,abypostanowienianieograniczałysiędoEuropy.Przy-
czynależaławzadrażnieniachrosyjsko-angielskichwAzjiŚrodkowej.Ostatecznie
Francuzizgodzilisięztymstanowiskiem,otrzymującwzamianjedynieogólniko-
wezapewnienie,żewraziezagrożeniapokojuobiestronybędąsięporozumiewały
wsprawieprzedsięwzięciastosownychśrodków.Wrezultacie27sierpnia1891r.
doszłodowymianynotwtejmateriinawarunkachproponowanychprzezRosjan.
Formataspowodowanabyłatym,żezjednejstronymiędzynarodowezobowiąza-
niaRepublikiFrancuskiejwymagałyaprobatyparlamentu,awięcformasojuszu
odpadała,zdrugiejzaścarżyczyłsobiezachowaniaścisłejtajemnicy.Wtekścienot
nieużytosłowaprzymierze,ajedyniesformułowaniaententecordiale.
Rokowaniadotyczącekonwencjiwojskowejciągnęłysiędwaipółroku.Dopie-
rowsierpniu1892r.osiągnęłyonetakiestadium,żedoPetersburgamógłprzybyć
zastępcaszefafrancuskiegosztabugeneralnegogen.RaouldeBoisdeffre.Pojawiły
sięstarekontrowersje.Szefsztabugen.NikołajObruczewiministerwojnyPiotrS.
Wannowskijponownieobstawali,byzagłównegowrogawwypadkuRosjiuznać
monarchięhabsburską,Francuzizkoleinastawali,abybyłotoCesarstwoNiemiec-
kie.Jeślichodziomobilizację,Rosjanieuważali,żenależyjąogłosić,gdybykrok
takipodjęłyAustro-Węgry,natomiastFrancuzi–gdybyuczyniłatoRzeszalubca-
łetrójprzymierze.Ostateczniejednak17sierpniapodpisanokonwencjęwojskową.
Zatwierdzenietychkrokówsięprzeciągnęło.Wlistopadzie1892r.wybuchła
tzw.aferapanamska,czylidoszłodobankructwaTowarzystwadlaBudowyKana-
łuMiędzyoceanicznego.Wstyczniu1893r.upadłgabinetJosephaRibota,aofiarą
tegoposunięciapadłministerwojnyCharlesdeSaulcesdeFreycinet,anastępnie
30marcasampremierAlexandreRibot,którypopierwszymkryzysiepowtórnie
objąłtostanowisko.Obajpolitycybyliwpływowymiorędownikamiporozumienia
zRosją.AleksanderIIIwdalszymciąguzwyraźnąniechęciąmyślałowspółpracy
zFrancją.WBerliniebłędnieodczytanojednaktesygnały.SekretarzstanuwAA
FriedrichvonHolsteinuznał,żesątointrygiCapriviego.Wrezultaciemisja
GiersawBerliniesięniepowiodła.Reichstag,takżegłosamiposłówpolskich,
uchwalił15lipca1893r.ustawęzwiększającąefektywnąsiłęarmii.PrzywódcaKo-
łaPolskiegoJózefKościelskipodkreślałantyrosyjskiestanowisko,apogłosowaniu
doczekałsiępodziękowańcesarzaWilhelmaII.Francuzizręczniewyzyskalitęsy-
tuację.Wdniu13październikanastąpiłarewizytarosyjskiejmarynarkiwojennej
wTulonie.Dowodzącyniąadm.TheodorK.d’Avelanezostałniezwykleciepłoprzy-
jęty.WrezultacieFrancjaiRosjadokonały–wformiewymianylistówz27grud-
nia1893i4stycznia1894r.–ratyfikacjikonwencjiwojskowej.
Wyrównaniestosunkówfrancusko-włoskich
Konfliktwłosko-francuskimiałdwojakiepodłoże.Jednązprzyczynbyławielo-
letniawojnacelna,drugązaś–względywielkiejpolityki,skłaniająceRzymdowspół-
pracyzpaństwamidwuprzymierza.KoncepcjetezmieniłysięnaprzełomieXIX
