Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
24
zarazemgrozićRosjiutratąjejmocarstwowejpozycji.Jedynymbowiemmocar-
stwempozaRosjąbyłybyNiemcy,aosamotnionąpotęgąmorską–WielkaBryta-
nia.WtymstanierzeczyRosja,pozostającawdługoletnimsporzezAnglią,byłaby
jednoznacznieuzależnionaodRzeszy.Wtymświetlenależyspojrzećnasprawę
wschodnią.Gorczakowdążyłdotego,bywczasiekolejnejwojnyNiemieczFrancją
doprowadzićtękwestiędoostatecznegorozstrzygnięciabądźdrogądyplomatyczną,
bądźpoprzezakcjęzbrojną.Dowiódłsłusznościtejtezyprotokółlondyńskiz13mar-
ca1871r.,awięczokresu,kiedywojnafrancusko-pruskajeszczeformalnietrwała.
Próbaodrodzenia„stosunku”trzechcesarzy
Bismarckbyłzdecydowanymrzecznikiemwyważonejpolitykimiędzynarodowej.
Zasadniczymjejcelembyłowedługniegoniedopuszczeniedowojnynadwafron-
ty:przeciwFrancjiiRosjijednocześnie.Uznałon,żenajdogodniejszymśrodkiem
wiodącymdotegocelubędziedalszeutrzymywaniepolitycznejimilitarnejizolacji
Francji.NależałowobectegopozyskaćdlaRzeszydwapaństwa:RosjęiAustro-Wę-
gry.Bismarckzręczniepodszedłdorzeczy.Wstępembyłospotkaniedwóchcesarzy:
niemieckiegoiaustriackiegow1871r.wIschliSalzburgu.Obajwładcyokazali
wichtrakcieżyczliwezrozumieniepołożeniadrugiejstrony.Wzmocnieniemzary-
sowanegowówczastrendubyłonominowaniewlistopadzie1871r.nawspólnego
ministrasprawzagranicznychhr.GyuliAndrássyego.Magnatówprzeciwstawiłsię
wypowiedzeniuw1870r.wojnyPrusom,dlategoabyzablokowaćHabsburgommoż-
liwośćodzyskaniagłównegostanowiskawNiemczech,awkonsekwencjiprzeszko-
dzićpowrotowidopolitykicentralistycznej.
PorozumieniezRosjąbyłowszakżezagadnieniemtrudniejszym,tymbardziej
żePetersburgznalazłsięwodmiennympołożeniu.ZjednoczenieNiemiecwywo-
łałowspołeczeństwierosyjskimwrażeniezdecydowanienieprzychylne.NadNewą
szybkodostrzeżononiekorzystnedlaPetersburgaprzesunięciewukładziesił.Bis-
marckzdawałsobiedoskonalesprawęztego,żeurażonaRosjabędzieponownie
ciążyćkuFrancji.Zasadniczymwięcproblememdlabyłodlaniegoutrzymaniedo-
brychstosunkówzarównozAustro-Węgrami,jakizRosją,atakżeniedopuszcze-
nie,bytaostatnia–wjakiejkolwiekformie–związałasięzFrancją.Zamysłowi
temusprzyjałapojednawczapostawaAndrássyegotakżewkwestiachpolskiejibał-
kańskiej.WrezultacieGalicja–jakopolskiPiemont–przestałaspędzaćsenzoczu
politykomrosyjskim.Przestanosięrównieżobawiaćnadmiernejaktywności
Austro-WęgiernaBałkanach.Ostatecznie7września1872r.–wstuleciepierwsze-
gorozbioruPolski–doszłowBerliniedospotkaniatrzechcesarzy.Byłoonowyra-
zemformalnejaprobatydlazjednoczeniaNiemiecpodberłemHohenzollernów.
Jednocześniejednakcieniemnarozmowachkładłasię,podkreślanazarównoprzez
Austriaków,jakiRosjan,azwłaszczatychostatnich,koniecznośćistnieniasilnej
irozwijającejsięFrancji.Berlińskiespotkanieograniczyłosiędowymianypoglą-
dów,dlategookreślanojemianemstosunku(Verhältnis),aniesojuszu.Dopiero
wtrakcierewizytyWilhelmaIwPetersburgupodpisano6maja1873r.niemiec-
ko-rosyjskąkonwencjęwojskową,wktórejkażdazestronprzyrzekaładrugiej,że
