Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
41
najdoskonalszyminstrumentemtejhegemonii,uzależniałbowiemnajwiększepo-
tęgimilitarnekontynentuodarbitrażuniemieckiego.Namorzachzaśrywalizacja
francusko-angielskadawałapewnegorodzajurównowagęsił,cotakżeułatwiałona-
czelnąrolęjeszczenamorzachniezaangażowanejRzeszy”.
W1887r.BismarckprzekonałRobertaA.Salisbury’ego,żepozostawanieWiel-
kiejBrytaniiwizolacjiprzyniesiejejwięcejszkodyniżpożytku.Kanclerzdoprowa-
dziłdozbliżeniastanowiskLondynuiRzymu.Wwymianienotz12lutego1887r.
obiestronyzobowiązywałysięstrzecstatusquonadmorzami:Śródziemnym,Adria-
tyckim,EgejskimiCzarnym,atakżeoponowaćprzeciwwszelkimaneksjom,okupa-
cjomlubprotektoratom.WłochymiałyjednakwspieraćpozycjęWielkiejBrytanii
wEgipcie,awrewanżutaostatnia–zamiaryRzymuwobecTrypolitaniiiCyrenaj-
ki.NastępniedoukładuprzystąpiłyAustro-Węgry.Wmaju1887r.Hiszpaniazawar-
łaporozumieniawczłonkamitrójprzymierza.ZobowiązałasięniewiązaćzFrancją
przeciwżadnemuztychpaństwitakżezabiegaćoutrzymaniestatusquonadMorzem
Śródziemnym.Dopełnieniemówczesnejsytuacjibyłoporozumienieśródziemno-
morskiepodpisane12grudnia1887r.JegostronamibyłyWielkaBrytania,Włochy
iAustro-Węgry.NadrzędnymcelemukładubyłozachowaniestatusquonaWscho-
dzie,wtymzwłaszczaochronaniezależnościTurcjiprzedprzeważającymwpływem
zagranicznym(wdomyślerosyjskim).Niemcypozostałycoprawdaformalniepoza
tymukładem,alefaktyczniezawartogopodauspicjamiBismarcka.Całytensplot
porozumieńzwykłosięokreślaćmianembismarckowskiegosystemusojuszy.
Tymczasemwłonietrójprzymierzapojawiłysiępierwszepoważnenapięcia.Ponie-
ważpozycjaHabsburgówuległaosłabieniuwwynikukłopotówwBułgarii,Włosipo-
stanowiliwykorzystaćtenmomentdozaznaczeniawłasnychaspiracjinaBliskim
Wschodzie.DoprowadziłotodopoważnegonapięciamiędzyWiedniemaRzymem,
BismarckzaśrozważałwręczzawarciezWłochamiodrębnegoporozumienianawzór
traktatureasekuracyjnego.Ostateczniejednakdoodprężeniaprzyczyniłysięobawy,
żeodtrąconeWłochyzwrócąsiękuFrancjiiRosji.Wrezultacie20lutego1887r.
sojuszzostałprolongowanynakolejnepięćlat.Dołączonodoniegojednakdwieno-
ty,którewznaczącejmierzemodyfikowałyjegoistotę.WpierwszejznichAustro-
-WęgryiWłochyzobowiązałysię,żewwypadkuzmianystatusquonaBałkanach,
namorzach:AdriatyckimiEgejskimoraznawybrzeżachiwyspachpodwładzą
osmańskążadnazestronniezwiększyswojegostanuposiadaniabezporozumienia
sięzdrugą,azwłaszczabezzapewnieniajejstosownejrekompensaty.Wdrugiejno-
cieRzeszaprzyrzekałaWłochomwsparcie,gdybyteostatniestarałysięzablokować
nowezdobyczeFrancjiwAfrycePółnocnej.Przeobraziłototrójprzymierzezdefen-
sywnegowofensywne.Ponadto–wbrewintencjomBismarcka–usankcjonowano
aspiracjeRzymudoprzejęciawprzyszłościczęścispadkupoImperiumOsmańskim.
Konfliktrosyjsko-angielski
PozjeździewSkierniewicachdoszłodoostregokonfliktumiędzyRosjąaWiel-
kąBrytanią.RosjaniezdecydowaniewówczasopanowywaliAzjęŚrodkową.
Naprzełomie1884i1885r.dośćprawdopodobnewydawałosięrosyjsko-brytyjskie
