Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SCHYŁEKSTAREGOŚWIATA:
„LABELLEEPOqUE”1871–1914
46
iXXw.Wojnahandlowaprzynosiłazbytdojmującestraty.Jednocześnieklęska
podAduą,doznanaprzezWłochywroku1896,sprawiła,żewRzymieprzeważyło
przekonanie,iżekspansjakolonialnamożliwajestjedyniewpółnocnejAfryce.Rów-
nocześniedzierżącysterfrancuskiejpolitykizagranicznejThéophileDelcasséutrzy-
mywał,żejednymzzasadniczychcelówFrancjipowinnobyćoderwanieWłoch
odNiemiec.PolitykęnagrunciewłoskimzręcznierealizowałambasadorFrancji
CamilleBarrère.Wrezultaciew1896r.,zyskującpewneustępstwapolityczneieko-
nomiczne,WłosizaakceptowaliprotektoratFrancjinadTunisem.Dwalatapóźniej
doszłodozawarciabilateralnegotraktatu,któryzamknąłwojnęcelną.Umożliwiło
toosiągnięciezbliżenianapolustrictepolitycznym.Wdniu14grudnia1900r.pod-
pisanotajneporozumieniewkwestiachkolonialnych.WówczasFrancjauznała
Trypolitanięzawłoskąsferęwpływów,aWłosizkoleizobowiązalisiędonieprze-
ciwdziałaniaekspansjifrancuskiejwMaroku.Formalnymwyrazemzmianwsto-
sunkachmiędzyobomakrajamibyłazłożonawkwietniu1901r.wizytaeskadry
flotywłoskiejwTulonie.TymczasemsugestieRzymupodadresemBerlina,abytrój-
przymierzezatraciłoswojąantyfrancuskąwymowę,niespotkałysięzezrozumie-
niem.UdałosięjedynieuzyskaćdeklaracjęAustro-WęgierouznaniuroliWłoch
wTrypolisie.Zwieńczeniemtegoprocesubyłściśletajnyukładpolitycznyz10lip-
ca1902r.Rzymprecyzowałwnimswojestanowiskowobechipotetycznegokonflik-
tufrancusko-niemieckiego.Zobowiązałsię,żeniewystąpizbrojnieprzeciwFrancji
nietylkowtedy,gdytabyłabyprzezNiemcyzaatakowana,alerównieżwówczas,
gdybyrozpoczęłaonawojnęzNiemcamibezpośredniodoniejsprowokowana.
Politycznekonsekwencjeniemieckichzbrojeńmorskich
UschyłkuXIXstulecianiemieckaflotawojennabyłanieproporcjonalniesłaba
wzestawieniuzrozwojemgospodarczymkraju,wtympoziomemeksportu,ipoli-
tycznąroląRzeszy.Byłototymbardziejwidoczne,żemocarstwaeuropejskiewszyb-
kimtempiepodporządkowywałysobiecoraztonoweterytoria.Najaktywniejza
pchnięciemNiemiecnanoweszlakiopowiadalisię:kontradmirałAlfredvonTir-
pitz,któryw1897r.objąłurządsekretarzastanudlasprawmarynarki,iBernhard
vonBülow,najpierwministersprawzagranicznych,aod17października1900r.
kanclerzRzeszy.SamsiebieuważałzakontynuatorapolitykiBismarcka,przyczym
oilejegopoprzednikdbałomiejsceNiemiecwEuropie,otyleBülowmarzyłoza-
morskiejekspansji,ozapewnieniuNiemcomDmiejscapodsłońcem”.Wzwiązku
ztymw1898r.Reichstaguchwaliłznaczącekredytynabudowęmarynarki.Wmyśl
przyjętychwówczaszałożeńdo1904r.mianozwodowaćm.in.17okrętówlinio-
wych,8pancernikówobronywybrzeża,atakże9ciężkichi6lekkichkrążowników.
W1900r.tenambitnyprogramzostałposzerzony.Ukoronowaniemwysiłków
adm.vonTirpitzawtejdziedzinieprzedwybuchemDwielkiejwojny”stałsięnowy
trzyletniplanprzyjętywlatach1906–1907.Kluczowymelementemtejkoncepcjista-
łosięzwodowanie12pancernikównowegotypu(DDreadnought”).Byłotowyraźne
wyzwaniedlabrytyjskiejczołowejpozycjinamorzach.Kolejnąustawęokredytach
naflotęReichstaguchwalił14maja1912r.
