Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Schyłekstaregoświata:
„Labelleepoque”1871–1914
37
Otóżopisanawustępiepierwszymsytuacjaodnosiłasięjedyniedowojnyktórejśze
stronukładuzTurcją,jednakpodwarunkiemżejejkonsekwencjenieprzekroczą
uzgodnionychwcześniejcelów.TakwięcwpraktycetoRosja,ewentualnieAustro-
-Węgry,uzgodniwszyzamierzonerezultaty,mogływystąpićagresywnieprzeciwPor-
cie.HenrykWereszyckikonkludował:DWtymniepełnymzdaniumieścisięistotny
senscałegoukładu.Szłonajwyraźniejprzedewszystkimoułożeniestosunkówmię-
dzyoburywalizującyminaBałkanachmocarstwami”.
PrzystąpienieWłochdodwuprzymierza
BismarcknieceniłWłoch.Traktowałjezesłaboskrywanąpogardą.Zarazem
jednakmiałświadomość,żeewentualneprzystąpienieWłochoznaczałobywzmoc-
nieniemonarchiiHabsburgów,osłabiłobybowiemirredentęwpołudniowychpro-
wincjachAustro-Węgier.Włosinieczulisiędostateczniepewniewgroniemocarstw,
doktóregonominalnienależeli.PrzedewszystkimKrólestwoWłochniedyspono-
wałowystarczającymidoodgrywaniatejrolizasobamifinansowymi.Ponadto–na
areniewewnętrznej–ujawniałysięrazporazrepublikańskieciągotylewicyoraz
opozycjaDwięźniaWatykanu”–papieża.StosunkiLondynuzRzymemukładały
siępoprawnie,aledefactoWielkaBrytaniatraktowałaWłochyinstrumentalnie,
jakoprzeciwwagędlapozycjiFrancjinadMorzemŚródziemnym.Jednocześnie
narastałyantagonizmyfrancusko-włoskie,któreosiągnęłyszczytpodkonieclat80.
XIXw.TymczasemkonsekwencjątegostanurzeczybyłodążenieRzymudoosła-
bienianapięćwrelacjachzWiedniem.Czynnikiemwspomagającymstałasię
widocznapoprawastosunkówaustriacko-niemieckich.
WtejsytuacjiwRzymiezaczętorealizowaćlinięwspółpracyzBerlinemiWied-
niem.Czynionotakmimoniezbytzachęcającychdoświadczeńzwojny1866r.Nad
Tybremliczononato,żewspółpracazBerlinemzneutralizujeAustrię,którąpapieże,
zarównoPiusIX,jakiLeonXIII(VincenzoGioacchinoPerci),wzywalidointer-
wencjiwswojejobronie.DopierwszejwizytykrólaWłochWiktoraEmanuelaII
wBerliniedoszłojużw1873r.DwalatapóźniejcesarzWilhelmIrewizytował
gowMediolanie,aFranciszekJózefI–wWenecji.Bismarckzmierzałdocałkowitej
izolacjiFrancjiwEuropie.WłosiostrzylisobiezębynaTunis,którypostrzeganybył
przezRzymjakopierwszapotencjalnakoloniawłoska.Kongresberlińskiprzyniósł
Włochomdyplomatycznerozczarowanie.Nieziściłysięichnadzieje,żewzamianza
zgodęnaokupacjęprzezAustro-WęgryBośniiHercegowinyWłochydostanąTrydent.
WRzymiewahanosięwobectegomiędzyWiedniemaParyżem,alerozciągnięcie
przezFrancjęprotektoratunadTunisemw1881r.przesądziłosprawęnarzeczdwu-
przymierza.JużwpaździernikutegorokukrólHumbertIzłożyłwizytęwWiedniu.
Włosiznaleźlisięnapoczątkulat80.wtrudnejsytuacji.Przymierzeniemiecko-
-austriackie,anastępnieogłoszenieprzezFrancjęprotektoratunadTunisemwska-
zywało,żekrokówmusiałbyćpodjętyzaprzyzwoleniemBismarcka,cozkolei
mówiłoopolitycznymosamotnieniuWłoch.Dwórobawiałsięsporuzpapiestwem.
Mniemano,żeFrancuzibędąskłonniodzyskaćdlaKuriiRzymskiejświeckąwła-
dzęnadRzymem.WreszcieHumbertIobawiałsięprzewroturepublikańskiego.
